2 Tür Beta Hücresine Sahibiz
Pankreasta insülin üretin 2 alt türün bulunduğu keşfedildi.
Pankreasımızdaki beta hücreleri kan sekeri seviyesinin kontrolü için kaçınılamazdır. Bu hücreler ihtiyaç durumunda glikozun, kandan hücrelere emilmesini tetikleyen kan şekeri hormonu insülini üretirler. Bu şekilde bedende ne az ne de fazla kan şekeri dolaşır. Fakat diyabette bu sistemin dengesi bozulur: Tip 1 diyabette beta hücreleri otoimmün bir reaksiyonla yok edilir. Tip 2 diyabette ise işlevlerini aşırı yüklenme nedeniyle yavaş yavaş kaybederler. Beta hücreleri olmadan kan şekeri seviyemizin kontrolü mümkün değildir. Bu hücreler çalışmadığı zaman insülinin dışandan alınması gerekir. Bu yüzden beta hücrelerinin işlevini, özelliklerini ve zayıf noktalarını olabildiğince kesin olarak bilmek önemlidir.
Max-Planck Immünbiyoloji ve Epigenetik Enstitüsü’nden Erez Dror, beta hücrelerini araştırırken 1960’lı yıllardaki araştırmalara kadar indiler. Bilim insanları o zaman da tüm beta hücrelerinin aynı olmadığı fark etmişlerdi. Ama bunların rastlantısal varyasyonlar olup olmadığı ya da beta hücrelerinin farklı alt türleri olup olmadığı anlaşılmamıştı. Bilim insanları bu konuyu aydınlatmak için farelerden ve insan pankreas hücre kültürlerinden alınan beta hücrelerinin epigenomunu daha ayrıntılı bir şekilde analiz ettiler. DNA’daki bu uzantılar, bir genin okunmasını doğrudan bloke ederek ya da genetik sarmalın paketlenmesini sıkıştırarak gen etkinliğini etkiler. Sonuclara göre beta hücreleri epigenomlarına göre ayırt edilebilini 2 alt grup oluşturuyorlar.
Bilim insanları “Tüm hücreler birbirinden farklı olsa da bu 2 beta hücresi alt tipi birbirinden çok belirgin bir şekilde farklıdır” diyor. Bu alt tipler başlıca özelliği, epigenetik belirteç H3K27me3’ün konsantrasyonudur. H3K27me3 kendisini dna paketinin parçası olan histon proteinlerine bağlar ve böylelikle genleri kapatır. Biri yüksek, biri düşük içerikli bu spesifik histon modifikasyon içerir. Bu yapı ve işlev açısından farklılık gösterdiğini ortaya koyan araştırmacılar, kan şekeri seviyesindeki artışı biraz farklı tepki koyduğunu ortaya çıkardılar.
2 beta hücre alt tipinin oranları tüm farelerde ve insanlarda aynı değil. Tip 2 diyabette pankreasta daha hızlı ve güçlü reaksiyona girer. Daha yavaş olan hücreleri ise normalden daha düşük bir orana sahip. 2 Tür Beta Hücresine Sahibiz.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Epigenetic dosage identifies two major and functionally distinct β cell subtypes, Celal Metabolism, 21.03.2023
Bir yanıt bırakın