Arılar da Sayıları Soldan Sağa Sıralıyor
Mental sayı dizisi, küçük sayıları sol taraf ile, büyük sayıları sağ taraf ile ilişkilendiren mekansal sayı gösterim şekldir. Bilim insanları sayıları bu şekilde gösterilmesinin insana özgü olduğunu ve küresel olarak öğrenilmesi gerektiğini düşünüyorlardı. Fakat mental sayı diziliminin kuşlarda da bulunduğu keşfedildikten sonra bu teori çöktü. Sayıların dizilerinin hayvanlar aleminde ne kadar yaygın olduğu bal arıları ile yapılan deneyle iyice görüldü.
Bal arıları daha önce yapılan deneylerde ne kadar başarılı olduklarını ispat etmişlerdi. Bu gerçekleştirilen deneyde arıların da tıpkı insanlar ve kuşlar gibi sayıları küçükten büyüğe doğru sıraladığı görüldü. Yani arılar küçük sayıları sola, büyük sayıları sağ tarafta ilişkilendiriyorlar.
Arılar kümeleri tahmin edebiliyorlar, sıfır konseptimi anlayabiliyorlar, basit hesapları çözebiliyor ve küçük kümeleri soyut sembollere göre sıralayabiliyorlar.
Martin Giurfa ve çalışma arkadaşları bal arılarının mental sayı dizilimine sahip olup olmadıklarını anlamak için bir deney yürüttüler. İlk önce bal arılarını 3 rakamını şekerli meyve suyu ödülü ile ilişkilendirecek şekilde eğittiler. 3 rakamını, 3 üçgen ya da 3 daire ile belirttiler.
İkinci aşamada arılar özel Y şeklinde kutularda öğrendiklerini pekiştirmeleri gerekti. Test kutusu içerisinde uçtuklarında önlerine 2 seçenek çıktı. 3 sembollu çıkıştan ya da farklı rakamda sembol gösterimli çıkıştan çıkmak gibi 2 farklı şansı vardı. Arıların çoğu 3 sembolunu tanıyarak şekerli suya uçtu. Daha sonra semboller değiştirildi. Diğer aşamada tekli, diğer aşamada da 5’li sembol kullanıldı. Tekliden arıların %93’ü geçerken, 5’liden %79’u geçti.
Araştırmacılar bunun mental sayı dizilimi ile alakalı olduğunu düşünüyor. Arılar 3’lü sembol ile eğitildiklerinde 3’e yakın olanı seçiyorlar. Mental sayı diziliminin, nöron karmaşıklığına bakılmaksızın sinir siteminde geliştiği tahmin ediliniyor. Dolayısıyla sayı işleme sisteminin sanılandan çok daha yaygın olduğu düşünülüyor.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
An insect brain organizes numbers on a left-to-right mental number line, 17.10.2022, PNAS
Bir yanıt bırakın