Astronomi Nedir? Doğuşu ve Gelişimi -1

Astronomi Nedir? Doğuşu ve Gelişimi -1

Bilim, evrenin ya da olayların bir bölümü hakkında, deneye dayalı yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarma süreci ve bu yolla elde edilen bilgilerin bütünüdür. Bilimle uğraşmak, emek ve ilgi ister. Zaman ayırıp “doğru bilgileri” özümsemek gerekir. Aynı zamanda  bilimsel gelişmeleri düzenli olarak takip etmek  de gerekir. Geçmişten günümüze bilimsel çalışmalar çok hızlı bir şekilde gelişme göstermiş ve daha kesin sonuçlar elde edilebilir hale gelmiştir. Bilimin temel dallarından biri olan Gökbilimin (astronomi) amacı gökyüzündeki olayları anlayabilme, güneş tutulması gibi tekrarlayan olayları önceden tahmin edebilme merakı ile doğmuştur. Zamanla evrenin yapısını anlayabilme, evrenin nasıl bir geçmişe sahip olduğu ve nasıl bir geleceğe sahip olacağı konusundaki kuvvetli merak ile gelişimini sürdürmüştür. Evrenin küçükten büyüğe tüm yapı taşlarıyla ilgilenmiştir. Matematik, fizik, kimya ver biyoloji temel bilimlerinin gelişmesinde de rol oynamıştır.

Astronomi Nedir? Doğuşu ve Gelişimi -1

Astronominin gelişimi tarım çalışmalarıyla başlamıştır. Tarım, mevsimlerin zamanını önceden bilmeye yani takvime ihtiyaç duyar. Takvim ise gök cisimlerinin hareketlerinin bilinmesi ve anlaşılması ile ilgilidir. Gece yolculuklarında kervanlarına yön verebilmek, dini günleri belirlemek gibi nedenlerden dolayı astronomi ile ilgilenmişlerdir. Dolayısıyla astronomik gözlemlerin dini ve astrolojik yorumlarla paralel bir gelişimi vardır. Antik  Yunan, Roma, Maya ve İnka toplumları gökcisimlerinin yıldızların hareketlerine göre inançlarını şekillendirmişlerdir. Güneşin hareketleri, Ay’ın evreleri, burçlar dikkatle takip ediliyor, gökcisimlerine tanrısallık ekleniyordu. Zamanla gökcisimlerinin hareketleri, hemen her inancın temeli haline geldi. Müslümanlarda ibadet zamanlarının ve dini günlerin önceden belirlenmesi Ay takvimine göre yapılıyor ve medreselerde bu eğitim veriliyordu. Eski Mısır’da ise yıldızlar tanrılarını temsil ediyor ,aynı zamanda kendileri için çok önemli bir olay olan Nil’in taşmasının başlangıcını Sirius isimli bir yıldızdan biliyorlardı. Astronominin bağımsız bir doğa bilimi olarak  yer alması Aydınlanma Çağ’ını bulur.

Aydınlanma Çağı’na kadar hep dünya merkezli evren görüşü yaygındı. Kopernik 1543 yılında Güneş merkezli evren modelini yayınladı. Bilimsel bir devrim olarak adlandırılmasına karşın 1700’lere kadar tam kabul edilmedi. Dönemin önemli astronomlarından Tycho Brahe hangi evren modelinin hatalı olduğu tespitinin ancak hassas gözlemlerle mümkün olduğunu düşünerek detaylı gözlemler yapmıştı ancak tamamlayamadan hayatını kaybetti. Onun ardından asistanı Johannes Kepler çalışmalarını devam ettirmiş, bir süre sonra da gezegenlerin yörünge hareketlerini formulize ettiği “Kepler Kanunları”nı yayınlamış ve gezegenlerin eliptik bir yörüngede Güneşin etrafında döndüğünü ispatlamıştır. Astronominin gelişimine en büyük katkıyı kuşkusuz teleskop sağlamıştır. Hans Lippershy’in bu icadıyla astronomideki keşifler hız kazanmıştır. Galilei ise daha sonra bu teleskobu geliştirerek ilkleri gerçekleştirmiştir. Kepler ve Galileo’dan sonra astronomiye en büyük katkıyı Isaac Newton yapmıştır. Kütleçekim kanunu ile “gezegenler neden yörüngede kalmaya devam ediyor” sorusunun cevabını bulmuş ve gezegenlerin hareketlerini matematiksel bir formda açıklamayı başarmıştı. Bunun yanı sıra mercek yerine ayna kullanarak yeni bir teleskopta icat etmiş ve astrofizik alanının doğuşuna ön ayak olacak olan ışık tayfını keşfetmişti. Rönesan’tan sonra Sanayi Devrimi asıl modern astronomiye başlangıç yapılmıştır. Bode yasasının keşfi, Güneş sisteminin keşfinin tamamlanması ve 19. yy sonlarına doğru spektrometrenin keşfi ve astronomide kullanılabilirliğinin kanıtlanması çok büyük bir gelişme olmuştur.

Astronomi Nedir? Doğuşu ve Gelişimi -1

20. yy  ise astronomi teorilerinin atıldığı ve bu teorilerin kanıtlandığı, devrimsel çalışmaların yapıldığı bir yüzyıldır. Albert Einstein’ın genel görelilik teorisi astronomiye yeni bir bakış açısı getirmiş ve kendisine inanılmaz bir şöhret getirmiştir. Edwin Hubble kendi adını taşıyan yeni bir teleskop icat etti ve genişleyen evren teorisini ortaya attı. Bu teorisini kanıtlayarak büyük bili insanları listesine adını yazdırmıştır. Carl Sagan ise astro biyoloji çalışmaları ile astronomiye yeni ufuklar açmıştır. Aynı zamanda Carl Sagan bilimin popülerleşmesine de ön ayak olmuştur. Kuşkusuz herkesin duyduğu bilim insanları içinde Stephan Hawking  birinci sıradadır. Kara delikler, kuantum mekaniği, genel görelilik çalışmaları evren hakkında daha fazla soru sormamıza neden olmuştur. Bu kadar derin ve ince çalışmalar da astronomide alt dalların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Böylece daha detaylı çalışma alanları ortaya çıkmıştır.

Astronomi doğa bilimlerinin ötesinde başka hiçbir konuda olmadığı kadar insanların ilgisini çekmiştir. Algımızın ötesinde uzay-zamandaki evrenin büyüklüğü ve karmaşıklığı kendimize varlığımızla ilgili temel ve felsefi sorular sormamıza neden oluyor. Bu yüzden astronomi zor ve karmaşık  gelebilir ama aslında  merak uyandırıcı ve ilgi çekicidir.

Yazan: Neslişah UZUN

Kaynak*

Kaynak**

Kaynak***

Kaynak****

YouTube Kanalımız

Çılgın Fizikçiler (SEO Manager) hakkında 663 makale
Çılgın Fizikçiler ve Bilim İnsanları ekibi ve dışarıdan destek veren gönüllülerin yazıları.

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*