Beyin Uyaranları Neden Seçerek Algılar?
Seçici dikkat ( selective attention) duyu organlarının yakaladığı uyaranların ancak bir kısmını seçerek algıladığımız duruma verilen addır. Çevredeki uyarıcıların hepsinin farkında olmak bilginin işlenmesini zorlaştırır. Beynin giren duyu verilerini işleyerek anlamlı bir bütün (algı) oluşturma kapasitesi sınırlıdır. Beyin belirli değişkenlerin etkisi altında sürekli seçerek algılar. Bu seçim ya uyarıcıyla ya da algılayan bireyle ilgilidir. Değişiklik gösteren uyarıcı hemen dikkati çeker.
Seçiciliğin temelinde hem duyusal uyum hem de evrimsel yaşam kavgası yer alır. Bir duyu organı belirli bir tür uyarıcıya uzun süre maruz kalırsa, duyu organı o uyarıcıya uyum yapar. Uyarıcıda değişiklik olursa farkına varır. Evrimsel açıdan uyarıcı değişikliğinin farkına varılmasının nedeni “tehlikeyi farketmek” içindir. Tehlike hareket halindeki diğer yaratıklardan gelir. Avlayan ve avlanan hareketlerine dikkat etmelidir.
Uyaran seçimini etkileyen faktörler; büyüklük ve şiddet, renkli uyarıcılar renksizlerden, saf renkler karışık renklerden daha çok dikkat çeker. Kırmızı ve mavi renk sarı ve yeşil renge göre daha çok dikkat çeker.
Uyaran seçimini etkileyen, algılayıcı ile ilgili değişkenler; içinde bulunulan durumla ilgili beklentiler. İlgiler, o andaki ihtiyaçlar, inançlar ve bireysel değerler. Kanaatimce duyu organlarının işlevselliği de oldukça etken.
Yazan: Gözde ADIYAMAN
İlginizi çekebilecek bir yazı daha: Algısal Yaşantıları Beyin ve Sinir Hücreleri Nasıl Örgütler?
İlginizi çekebilecek bir yazı daha: Anılar Nasıl Oluşur? Anıların Oluşumunda Bellek, Amigdala ve Engram Hücrelerinin Rolü
Bir yanıt bırakın