Biontech mi, Sinovac mı?
Yaklaşık bir buçuk yıldır Dünya’yı etkisi altına alan koronavirüs pandemisi artık hayatımızın yeni normali halini aldı. Son 5 aydır uygulanan aşılar ile salgının yayılımında büyük oranda düşüşler sağlandı.
Pandeminin önüne geçmede en etkili mücadele aracı olarak görülen aşılar hakkında sosyal mecralarda çok gereksiz bir bilgi kirliliği ortaya çıkmaya başladı. Konu hakkında hiçbir bilgisi olmayanın dahi, bir çift sözü bulunur hale geldi.
Sağlık bakanlığının açıklamaları insanlar tarafından çokta umursanmadı. Şimdi sizlere bu konuda sorulan tüm soruları cevaplamaya çalışacağız. Doğru sanılan yanlışların doğrularını öğreneceğiz. Bunu yaparken de kulaktan dolma bilgiler ile değil tamamen bilimsel gerçeklik barındıran makaleler ve alanında uzman kişilerin sözlerinden yararlanarak konuyu bütünleştireceğiz.
Ülkemizde uygulanan iki aşı olduğu için bunları ele alacağız. Yerli aşımız henüz Faz-III testini tamamlamadığı için bu yazımızda yer vermeyeceğiz.
BioNTech / Pfizer
Biontech Aşısı Nedir?
Pfizer-BioNTech tarafından üretilen COVİD-19 aşısı, 16 yaş ve üzeri bireylerde yapılmak üzere, 11 Aralık 2020’de acil kullanım onayı alan bir aşıdır.
Biontech aşısı mRNA (mesajcı RNA) tabanlı bir aşıdır. Hücrelerinize koronavirüsün spike adı verilen proteinin, nasıl yapılacağına dair talimatlar verir. Bağışıklık sisteminiz bu proteini yabancı olarak algılar ve buna karşı antikorlarda dahil olmak üzere bir tepki geliştirir.
Biontech Aşısının Etkinliği
Biontech aşısı iki doz olmayı gerektirir ve tam etki için ideal olarak 21 gün arayla iki doz olunur. Lancet Dergisi’nde yayınlanan 2021 tarihli bir araştırmaya göre, aşının tek bir dozdan sonra &85’e kadar yüksek bir etkinliğe sahip olduğu belirlenmiştir.
İngiltere Halk Sağlığı (PHE), daha önce New England Tıp Dergisi’nde Biontech aşısının etkinliği üzerine yayınlanmış bir çalışmayı yeniden analiz etmiştir. Bu analize göre, birinci dozdan önce yüzde 89 etkinlik oranına sahip olduğunu belirlemiştir. İkinci dozu almanın sonunda Biontech aşısı koruyuculuğu yüzde 95,3 olarak açıklanmıştır.
Aşı etkinliği, belirli bir popülasyonda, kontrollü bir ortamda klinik bir deneyde, bir aşının ne kadar iyi çalıştığını ölçmeye verilen isimdir.
Gerçek dünyadaki etkinlik seviyesi çeşitli nedenlere bağlı olarak daha düşük seviyede olabilir. Biontech aşısının gerçek dünya ortamında asemptomatik olarak geçiren bireylerde dahil olmak üzere, bulaşmayı yaklaşık %90 oranında azalttığı bulunmuştur.
Ayrıca İsrail’de Pfizer BioNTech aşısının vakaları %94 oranında azalttığı görülmüştür. Yapılan bir diğer araştırma sonucuna göre Biontech aşısının 2. dozunun yapımından 7 gün sonra COVID-19’a karşı %95 etkinliğe sahip olduğu gözlendi.
Klinik deneyler yalnızca belirli bir zamanda virüste neler olduğunu inceler. Ancak aşı genel nüfusa verildiğinde, virüsün yaygınlığı değişmiş olabilir veya yeni varyantlar çıkabilir. Bu gerçek dünya ile klinik deneyler arasında sonuçlarının farklı olmasının temel sonuçlarındadır.
Dünya üzerindeki hiçbir aşı bulaşmaların %100 önüne geçme yetisine sahip değildir. Bu sebeple aşı olsanız dahi ellerinizi sık sık yıkamayı, maske takmayı ve sosyal mesafeyi korumayı ihmal etmemeniz gerekir. Ayrıca aşılanmış kişilerin de Covid-19’a yakalanabileceği unutulmamalıdır. Varyantlarla ilgili olarak da Biontech aşının bulaşı ve ciddi hastalık oranını önemli ölçüde azalttığı saptanmıştır.
Biontech Aşı İçeriği
Her aşıda etken maddeler, antibiyotikler veya başka türden bilenler bulunabilir. Prifzer-BioNTech COVID-19 Aşısı, içeriğindeki en önemli bileşen mRNA’dır.
mRNA tabanlı aşılar, COVID-19’a neden olan canlı virüsü kullanmaz ve mRNA, DNA’nızın bulunduğu hücrenin çekirdeğine girmez. Bu aşı sadece, hücrelerinize spike protein denilen proteinin zararsız bir parçasını yapma bilgisi taşır. Bu protein COVID-19’a neden olan koronavirüsün yüzeyinde bulunur. Bu aşı aracılığıyla mRNA enjekte edildiğinde, hücreleriniz onu, bu sivri uçlu spike proteinini yapmak için kullanır. Daha sonra talimatlar bozulur ve yok olur. Gerçek koronavirüse maruz kalınmış gibi bağışıklık sisteminizi ona karşı antikor üretmesi için uyarır. Bu sayede vücudunuz, gerçek virüs ortaya çıktığı zaman kendini nasıl koruyacağını öğrenmiş olur.
mRNA’ya ek olarak Biontech aşısı, lipidler ((4hidroksibütil)azanediil)bis(heksan-6,1-diil)bis(2-heksildekanoat), 2 [(polietilen glikol)-2000]-N,N-ditetradesilasetamid, 1,2-Distearoyl-sn-glisero-3-fosfokolin ve kolesterol), potasyum klorür, monobazik potasyum fosfat, sodyum klorür, dibazik sodyum fosfat dihidrat ve sukroz bileşenlerini içerir.
Biontech Aşısının Yan Etkileri
Çalışmalar sırasında yakından izlenen çok sayıda kişiye dayanarak, hasta güvenlik profili, yan etkiler açısından çok başarılı bulunmuştur. Yan etkiler şunlardır:
Enjeksiyon yapılan çevrede ağrı, cilt reaksiyonları (aşı çevresinde döküntü ve kızarıklık), yorgunluk, baş ve kas ağrısıdır. Ayrıca Biontech olan milyarlarca kişi arasında sadece 4 kişide geçici yüz felcine rastlanmıştır fakat bunun sebebinin Biontech aşısı olduğuna dair kesin kanıt yoktur.
Biontech Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar
Yanlış: Biontech aşısında canlı virüs bulunur.
Doğru: Biontech aşısı mRNA temelli aşıdır dolayısıyla canlı virüs yoktur.
Yanlış: Biontech aşısının henüz Faz-3 çalışmaları bitmedi.
Doğru: Biontech aşısının Faz-3 sonuçları, Aralık 2020’de The New England Journal of Medicine dergisinde yayınlandı.
Yanlış: Biontech aşısı DNA’mızı değiştirecek.
Doğru: Biontech aşısı içerisinde bulunan mRNA’nın hücre çekirdeğine girme imkanı yoktur dolayısıyla DNA’mızı değiştiremez.
Sinovac / CoronaVac
Sinovac Aşısı Nedir?
Ülkemizde COVID-19 aşısı olarak uygulanmaya başlanan ilk aşı, Çinli bilim insanları tarafından geliştirilen Sinovac-Coronavac aşısıdır.
Halk arasında Çin aşısı olarak bilinen Sinovac aşısı, özelliklede erken bir dönemde uygulanmaya başlaması nedeniyle güvenirlik ve etkinlik açısından tartışmalara konu olmuştur.
Ülkemizde Biontech aşısı ile birlikte iki aşı alternatifi içerisinde halen uygulamaları devam eden Sinovac, koronavirüsten korunmada ve hastalığa yakalanma durumunda enfeksiyonu hafif semptomlarla atlatma konusunda etkili olduğu tespit edilen bir aşıdır.
Seçim hakkının da tanınması ile birlikte hangi aşıyı tercih etmesi gerektiği konusunda ikilem yaşayan kişiler tarafından aşının içeriği, yan etkileri, başarı oranı gibi konular merak konusudur. İşte Sinovac aşısı içeriği ve Sinovac yan etkileri:
Sinovac Aşısı İçeriği
Sinovac, viral vektör tabanlı bir aşı türüdür. Viral vektör tabanlı aşılarda zayıflatılarak etkisiz hale getirilmiş, hastalık yapma yeteneği bulunmayan virüsler vücuda verilir ve vücudun bunlara karşı antikor üretmesi sağlanır. Bu teknikle geliştirilen diğer Covid-19 aşıları arasında Astrazeneca, Sputnik V ve Sinopharm yer alır.
Aşı bileşenleri: Antijen, alüminyum hidroksit, sodyum klorür, sodyum hidroksit, monosodyum hidrojen sülfat, disodyum sülfat ve sudur.
Sinovac Yan Etkileri
CoronaVac aşısının yapılan faz 1 ve faz 2 çalışmalarında herhangi bir ciddi yan etki saptanmamıştır. Bununla birlikte hafif ve orta şiddetli bazı yan etkilerin görülmesi olasıdır. Yan etkiler şunlardır:
Ateş, aşının yapıldığı kolda ağrı, kızarıklık ve şişlik, yorgunluk, baş ve vücut ağrıları, titreme, ishaldir.
Fakat yukarıdaki hafif veya orta şiddetteki semptomların haricinde beklenmeyen bir yan etkinin oluşması veya birkaç günden uzun süren semptomların söz konusu olması halinde sağlık kuruluşlarına başvurularak kontrolden geçmekte fayda vardır.
Sinovac Aşısının Başarı Oranı Nedir?
Çin’de kullanımı onaylanmış olan ve Türkiye’nin de içerisinde yer aldığı 10’dan fazla ülkede acil kullanım için onaylanmış bir aşı türüdür.
Aşının etkinliğine ilişkin Brezilya’da yapılan bir çalışmada semptomları olan veya olmayan kişiler arasında aşının başarı oranı %50,65 olarak tespit edilmiştir. Bununla birlikte Türkiye’de yapılan araştırma sonucunda ise semptomları olan Covid-19 enfeksiyonundan korunmada Sinovac aşısının %91,25 oranında başarı gösterdiği görülmüştür.
Sinovac da dahil olmak üzere hiçbir aşının ne kadar süre ile koruma sağladığı henüz bilinmemektedir. Eldeki bulgulara göre bakıldığında bağışıklığın aylar içerisinde azalarak bir süre sonra yok olduğu düşünülse de bu konudaki araştırmalar halen sürdürülmektedir.
Yazan: İlknur YEŞİLYURT
Kaynak**
Kaynak***
Kaynak****
Kaynak*****
Kaynak******
Kaynak*******
Kaynak********
Kaynak*********
Kaynak**********
Kaynak***********
Kaynak************
Kaynak*************
Kaynak**************
Kaynak***************
Kaynak****************
Kaynak*****************
Kaynak******************
Bir yanıt bırakın