Bir Hastalığın ‘Endemik’ Olması Ne Anlama Gelir?
Bir hastalık bağlamında, “salgın”dan “endemik”e geçiş, bir patojenin artık salgınlara neden olmadığı, ancak yok olmadığı anlamına gelir.
Hastalıkları tanımlamak için kullanılan “endemik” terimini, genellikle “salgın” ve ” pandemik ” terimleriyle karşılaştırarak duymuş olabilirsiniz . Birçok sağlık yetkilisi, COVID-19’un birçok ülkede muhtemelen pandemiden endemik duruma geçmekte olduğunu söylüyor. Ama bu ne anlama geliyor?
Daha genel olarak, “endemik” terimi, belirli bir bölgede bulunan bir organizmayı ifade eder. Ekolojide bu yalnızca belirli bölgelerde bulunan bitki ve hayvanlar için sıklıkla kullanılmaktadır. Bununla birlikte, Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine göre, halk sağlığı bağlamında “endemik”, belirli bir bölgede sürekli olarak bulunan veya “olağan” sayıda enfeksiyon bulunan bir hastalığı ifade eder.
“Teknik tanım, sabit durumda olan bir hastalıktır. Her zaman oradadır,” Dr. Christopher J. Gill “Gerçekten salgınlara neden olmuyor ve ölmüyor.”diyor.
Bir salgın hastalık, birkaç ülkeye veya dünyaya yayılırsa “pandemi” oluyor.
Endemik durumun aynı zamanda bir hastalığın belirli bir bölgedeki toplum üzerindeki etkilerine de bağlı olduğunu söyleyebiliriz. Bu, bu enfeksiyonla yaşamayı öğrendiğimiz popülasyonda yeterince bağışıklık olduğu anlamına gelir. Endemik durumlarda günlük hayatı bozan hastalık dalgalanmaları yaşamıyoruz.
Bununla birlikte, her salgın hastalık endemik hale gelmez; birçoğu ortadan kayboluyor. Uzmanlar “Bir salgınınız varsa ve onu başarılı bir şekilde kontrol altına alıp tedavi ederseniz ve onu sıfır enfeksiyona yönlendirebilirseniz, onun endemik olmasını önleyebilirsiniz.” Diyor. Örnekler arasında 2005 H5N1 kuş gribi ve 2002-2004 şiddetli akut solunum sendromu (SARS) salgınlarını verebiliriz.
ABD’de grip ve solunum sinsityal virüsü (RSV) gibi solunum yolu hastalıklarının yanı sıra birçok çocukluk hastalığı da dahil olmak üzere bir dizi hastalık endemik hale geldi . COVID-19 salgınının başlangıcında, uzmanlar hastalığın yaygınlığının hızla artıp ortadan kaybolacağını veya sonunda endemik hale gelip gelmeyeceğini merak ettiğini, ancak çoğu kişinin endemik bir rota tahmin ettiğini söyleyebiliriz. D’Souza, pandeminin yaklaşık üç yılında, birçok uzmanın COVID-19’un ABD’de endemik olduğunu veya yakında öyle olacağını, çünkü çoğu insanın aşılama veya maruz kalmaya karşı bir miktar bağışıklığı olduğunu söyledi.
Ancak bu geçişin zamanlaması, enfeksiyon ve ölüm düzeylerinin ne kadar düştüğünü değerlendirdikleri için uzmana göre değişebilir. “Bu kesin bir bilim değil” dedi. “Tam olarak bu günün geçiş yaptığımız zaman olduğunu söylemeyeceğiz.” Bu arada, bir hastalık başka bir bölgede endemik hale gelse bile, dünyanın diğer bölgelerinde epidemik enfeksiyon seviyeleri devam edebilir.
Uzmanlar, endemik olmanın mutlaka daha az şiddetli hastalık anlamına gelmediğine dikkat çekiyor, ancak “genel olarak, patojenlerin zaman içinde daha az patojenik hale gelmesini beklenir” diyor. Virolog Gill. ve immünolog Matt Koci, benzer şekilde, endemikliğin bir hastalığın halk sağlığı sorunu olmaktan çıktığı anlamına gelmediğini söylüyor. örneğin Çiçek hastalığı, bulaştığı her 3 kişiden 1’ini sürekli olarak öldüren endemik bir hastalıktır.Gill , endemik hastalıkların – özellikle grip nadiren salgın durumuna dönebileceğini söylüyor. Ayrıca, grip virüsü, nüfus tarafından neredeyse tamamen görülmeyen bir şeye radikal bir şekilde mutasyona uğrayabilir” diyor. Yeni bir grip türünün kabaca 50 milyon insanı öldürdüğü 1918 grip salgınında olduğu gibi, Ve bunun gibi tehlikeli bir grip salgını yaşama ihtimalimiz her zaman vardır.
Yazan: Anıl MARAL
What is a pandemic?, 6.12.2021, Live Science
What does it mean for a disease to be ‘endemic’?, 09.01.2023 Live Science
Bir yanıt bırakın