Büyük Patlama (Big Bang) Kuramının Kanıtları
Büyük patlama kuramı, yaklaşık 14 milyar yıl önce aşırı sıcak ve yoğun küçük bir ateş topunun patlamasıyla evrenin oluştuğu şeklinde kabul gören kozmolojik modeldir. Bu teori ilk kez 1920’li yıllarda Rus kozmolog ve matematikçi Alexander Friedma
nn ve Belçikalı fizikçi Georges Lemaitre tarafından ortaya atılmıştır. Büyük patlama teorisi çeşitli kanıtlarla desteklendiğinden bilim insanları ve özellikle fizikçiler tarafından kabul görmüştür.
Patlamadan bu yana 380 bin yıl geçmiş olup o zamanlar şimdilerde gökyüzünü süsleyen yıldızlar ve galaksiler oluşmamıştı bile. Evrenin tamamı hala keşfedilememiş olmakla birlikte o günden bu güne kadar hala genişlemeye devam etmektedir. Kozmik art alan ışıması denilen ve Büyük Patlama zamanından kalan bir ışıma Büyük Patlama kuramının en büyük kanıtı olmuştur. Bu konuda ki ilk düşünceler George Gamow’a aittir.
Gam
ow, evrendeki güçlü yoğunlukların atomların bir denge kurmasına ve bu atomlar tarafından bırakılan bir ışımanın varlığına imkan sağlamış olmalı diye düşünmüştür. Ve bu bağlamda hesaplamalar yapıp bir teori ortaya koymuştur. Gamow Big Bang’den arta kalan bir ışımanın olması gerektiğini ve bu ışının evrenin her yerinde aynı yoğunlukta, aynı derecede olması gerektiğini düşündü. Daha sonra Ralph Alpher ve Robert C. Herman ile birlikte evrenin yaşını baz alarak maddelerin yoğunluğu ve helyum miktarından bu ışımanın, ısı miktarının hesaplanabilirliğini fark edebilen ilk kişi oldu.
Fosil ışıma da denilen bu kozmik mikrodalga arka plan ışıması tarihsel olarak Büyük Patlama kuramını kesinleştiren ilk kanıt oldu.
Güncel hipotezlere dayandırılarak hafif elementler olan hidrojen, helyum, lityum salınımı ilk nükleosentezden bu yana sürekli olarak ve tek parametreye bağlı gerçekleşir. Bu parametre ise fotonların yoğunluğunun baryonların yoğunluğu arasındaki ilişkidedir.
Günümüzde gözlemlediğimiz galaksiler sonradan oluşmuşlardır ve geçmişteki halleri ile benzerlik göstememektedir ancak ışık hızı belirli bir hız olduğundan günümüzdeki galaksilerin geçmişte nasıl göründüğünü anlayabiliriz. Hubble Yasasına göre uzay kırmızıya kayma özelliği gösterdiğinden oluşan ilk galaksilerin şimdikilerden farklı olduğunu ortaya koymaktadır. Kırmızıya kayma gözlem durumu evrim modellerinin ve galaksilerin oluşumu hakkında doğrulama olanağı sunmaktadır.
Kozmik art alan ışımasının ısısı 6-14 Kelvin arasındayken, bulutun kırmızıya kayma derecesi göz önüne alınarak yapılan hesaplamalarda Büyük Patlamanın öngördüğü ile 9,1 Kelvin tahminleri ile uyum sağlanmıştır.
Büyük Patlama kuramını geliştirmekte büyük katkılar sağlayan fizikçi Alan Guth, kütleçekim dalgalarının evrenin Big Bang ile oluştuğuna doğrudan destek olduğunu söylüyor. Büyük Patlama gerçekleşirken kuantum dalgalanması meydana gelmiş ve evreni oluşturacak şekilde genişlerken bu dalgalanmalar güçlenmiştir, bu durum kuantum mekaniği ile Einstein’ın görelilik kuramı arasındaki bağlantıyı da doğrulamaktadır.
Bilim insanları yaptıkları deneyler ve incelemelere karşın hata oranının olmadığına ve analizlerin doğruluğu konusunda hiçbir kuşku duymadıklarını dile getirmişlerdir. Bu durum bize kozmik mikrodalga arka plan ışımasının evrenin oluşumuna kanıt sunarken, kütleçekim dalgaları ise evrenin başlangıcını gösteriyor. Bu teoriler bize evrenin yaklaşık 14 milyar yıl önce Büyük Patlama ile oluştuğunu gösteriyor.
Yazan: Benan İLK
Kaynak**
Bir yanıt bırakın