CERN’de Enerji Krizi
Dünyanın en büyük parçacık hızlandırıcı CERN ile Cenevre şehri hemen hemen aynı miktarda enerji tüketiyor. 200 bin nüfusa sahip Cenevre şehri, yakındaki nükleer araştırma merkezi CERN’in büyük hadron çarpıştırıcısının yıllık enerji tüketiminin 2 katından biraz fazla. Şehrin 3 terawatt saati, (LHC yılın yalnız belli zamanında çalışa dahi) hızlandırıcının 1,3 terawatt saatini dengeliyor. Hızlandırıcı için toplam 90 milyon Euro’yu bulan elektrik maliyeti bulunuyor.
Bölgenin enerji ihtiyacını en düşük seviyede tutmak için, CERN Nükleer Araştırma Merkezi ile enerji sağlayan Fransız elektrik sağlayıcı Électricité de France (EdF) anlaşma imzalamıştı. LHC enerji durumuna göre çalışmasına ara veriyordu. LHC yaz aylarında çalışma yaparken, kış aylarında bekleme evresini gerçekleştiriyordu. Ama enerji piyasasındaki krizden dolayı bu süre de yeterli olmuyor.
Bu durumdan dolayı bekleme evresinin 2 hafta erkene çekilmesine karar verildi. Gelecek sene ise 4 hafta öne çekilecek. Manyetik bobinlerin düzenli olarak soğutulması gerektiği için, LHC’nin tamamen kapatılması mümkün değil. LHC, soğutmak için 40 megawattlık bir çıkış gerektiren toplam 120 ton helyuma sahip dünyadaki en büyük “kriyojenik” sistemdir. Bu 10 elektronik lokomotifin gücüne denktir. 15 yıl önce hizmete giren CERN’de yeraltı hızlandırıcı tesislerden ziyade yeryüzündekilerden tasarruf edilir. Bu tasarrufun yeterli gelip gelemeyeceği şu an bilinmiyor. Nature dergisindeki makaleye göre başka önlemler de alınması gerekiyor.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Kaynak:
Energy crisis squeezes science at CERN and other major facilities, 12.10.2022, Nature
Bir yanıt bırakın