Cosmos: Bir Uzay Serüveni 4. Bölüm Önemli Bilgiler

Cosmos: Bir Uzay Serüveni 4. Bölüm Önemli Bilgiler

Gökyüzü Hayaletleri (A Sky Full of Ghosts)

Özet: Kozmosun bu bölümünde yıldızların bizlere nasıl bir illüzyon oyunu yaptıklarından bahsederken, evrenin büyüklüğünü dolaylı yoldan anlatmış ve kara deliklerin inanılmaz öyküsünü anlatmıştır. Bence bu bölümde asıl anlatılmak istenen, evrenin akıl almayacak derecede büyük gizemler ve paradokslarla dolu olduğudur. Evren garipliklerle doludur.

Kozmos Bölüm 4

Gökyüzündeki Hayaletler: Yıldızlar bizden öyle uzaktır ki çoğunun ışığının bize ulaşması on yıllar hatta yüz yıllar alır. Işığı bize ulaşan yıldızların çoğu aslında orada değiller hatta bazıları çoktan ölmüş bile olabilirler. Işığın hızı evrende keşfedilen her şeyden daha yüksek olmasına rağmen sonsuz değildir. Bu açıdan baktığımızda teleskop için bir zaman makinesidir diyebiliriz, çünkü gökyüzünden bize ulaşan pek çok ışık yani görüntü aslında yüz yıllar hatta bin yıllar ve milyon yıllar öncesinin görüntüleridir. Yani bizim gözlemlediğimiz evren aslında geçmişteki bir evrendir.

Güneş ışığı bize 8  dk da ulaşır. Dünyanın atmosferi gelen gün ışığını kırar, biz güneş aslında o noktaya gelmemişken ufkun üstündeki yansımasını görürüz. Neptün bize 4 ışık saati uzaklıktadır.
Güneşin yakın komşularından ayrılır ayrılmaz zaman birimi olarak ışık yılına geçmemiz gerekir.

Işık sayesinde evrenin yaşını tahmin edebiliyoruz, bize ulaşan en uzak noktadaki ışık kaynağından yola çıkıyoruz. Tabi bize ulaşması için yeterli süre geçmemiş daha uzakta ışık kaynakları da olabilir. Gördüğümüz en eski ışık kaynağı yıldız 13,4 milyar yıllık bir mesafeye sahiptir. Hubble uzay teleskobu ile gözlemlenmiştir. Daha ilerisine bakmaya çalıştığımızda ise zamanın başlangıcı ile karşılaşırız ancak net bir şey söylenemez.

Çekim Kuvveti: Çekim kuvvetinin yıldızlara olan etkisi ile bizler bazı yıldızların daha parlak olduğunu düşünürüz. Bazı yıldızlar birbirlerinin çekim kuvvetine kapılır ve ağır bir ahenkle birbirleri etrafında dönerler, ancak bize çok uzak oldukları için biz onları büyük parlak tek bir yıldız gibi görürüz. Bu kuvvet aslında manyetik alan kuvvetidir. Manyetik alan hareket eden elektrik yükleri tarafından ya da temel parçacıklar tarafından içsel olarak üretilir.

Görünmez Yıldızlar (Kara Delikler): Diğer adıyla kara delikler, çok büyük kütleli yıldızlardır. O kadar yüksek çekim kuvvetine sahiptirler ki ışık bile bu çekim kuvvetinden kaçamaz. Onların varlığını saptamamız ise bu yüksek çekim kuvveti sayesinde yörüngelerinde dönen küçük yıldızlardır. Onlara baktığınızda bir şeyin etrafında döndüğünü anlarsınız ancak ne olduğunu göremezsiniz ve orada büyük kütleli bir cisim olduğunu tahmin edersiniz.

Dünyanın yer çekimi 1G ile ifade edilirken kara deliklerin çekimleri milyonlarca G ile ifade edilir.

Her yıldız kara deliğe dönüşemez sadece binde birinin kütlesi buna müsaade eder. Dev yıldızlar nükleer yakıtlarını tükettiklerinde sıcaklıklarını kendi çekim kuvvetlerine karşı koyacak derecede koruyamazlar. En büyük yıldızlar sönüm kendi çekim kuvvetleriyle karanlıkta kaybolur. Geriye sadece çekim kuvvetleri kalır. X ışını kullanarak yaklaşık 100 milyon °C lerde olan kara deliklerin çevresindeki gaz bulutları gözlemlenebilmekte. Bir kara delik olağanüstü çekim gücüyle içindeki bir evrenin uzayıdır.

Bir kara deliğin oluşumu sırasında evrenimizin oluşumuna benzer bir patlama gerçekleşir, bu nedenle kara deliklerin içinde farklı evrenler olabileceği düşünülüyor. Bunun uzay ve zamanın bükülüp deforme olma özelliği ile açıklanabileceği düşünülüyor. Kara deliğin içindeki evrenin içinde de kara delikler oluşabilir ve onun içinde de, bu büyük bir paradokstur. Belkide bizim evrenimizin oluşum hikayesi de böyledir.

Teleskoplar için zaman makinesidir demiştik, bence fotoğraflar da buna benzer bir etkidedir, çünkü tıpkı yıldızlar da olduğu gibi fotoğraflara baktığımızda da geçmişi görüyoruz ve fotoğraflar da ışık sayesinde bu etkiyi yaratır.

Kaynak: https://libertineoffical.blogspot.com/p/cosmos-series.html

Yazan: Çağlar ATEŞ
Düzenleyen: Selim ÖZTEMEL
Selim Öztemel (Platin Yazar) hakkında 1392 makale
Çılgın Fizikçiler ve Bilim İnsanları kurucusu, yazarı, YouTube kanalı editörü.

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*