Cüzzam (Hansen Hastalığı) Nedir?
Cüzzam, Mycobacterium leprae bakterisinin neden olduğu bulaşıcı bir bakteriyel enfeksiyondur. Cüzzam19. yüzyılda hastalığa neden olan bakteriyi keşfeden bilim insanının adı olan Hansen hastalığı olarak da bilinir.
Hastalık sinirleri, cildi, gözleri ve burun iç yüzeyini (burun mukozası) etkileyebilir. Bakteriler deri altındaki sinirlere saldırır . Bu, etkilenen bölgelerin dokunma ve ağrıyı algılama yeteneğini kaybetmesine neden olabilir, bu da kesikler ve yanıklar gibi yaralanmalara yol açabilir. Genellikle, etkilenen cilt renk değiştirir ve aşağıdakilerden biri olur:
- daha açık veya daha koyu
- genellikle kuru veya pul pul
- his kaybı veya cilt iltihabı nedeniyle kırmızımsı bir cilt
Tedavi edilmediği takdirde, sinir hasarı sonucu el ve ayaklarda felç ile sonuçlanabilir. Çok ilerlemiş vakalarda, kişide duyu eksikliği nedeniyle birden fazla yaralanma olabilir ve sonunda etkilenen parmaklarda belirgin kayba neden olabilir. Yüz sinirleri etkilenirse korneal ülserler ve körlük de oluşabilir. İlerlemiş cüzzam hastalığının diğer belirtileri arasında nazal septumun hasar görmesinden kaynaklanan kaş kaybı ve göz – burun deformitesi oluşabilir.
Erken teşhis ve tedavi genellikle hastalıktan kaynaklanabilecek sakatlıkları önler ve cüzzam hastalığı olan kişiler çalışmaya ve aktif bir yaşam sürmeye devam edebilir. Tedavi başladıktan sonra, kişi artık bulaşıcı değildir. Bununla birlikte, tüm tedavi sürecini doktorun belirttiği şekilde bitirmek çok önemlidir.
Cüzzam (Hansen Hastalığı) Nasıl Bulaşır?
Hansen hastalığının insanlar arasında nasıl yayıldığı tam olarak bilinmiyor. Bilim insanları cüzzam hastalığı olan bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında sağlıklı bir kişi bakteri içeren damlacıkları soluduğunda bunun olabileceğini düşünüyor. Genellikle hastalığa yakalanmak için tedavi edilmemiş cüzzamlı biriyle aylarca uzun süreli, yakın temas gerekir.
Cüzzam hastalığına sahip bir kişiyle rastgele bir temastan cüzzam kapamazsınız:
- El sıkışmak veya sarılmak
- Otobüste yan yana oturmak
- Bir yemekte birlikte oturmak
Cüzzam hastalığı hamilelik sırasında anneden doğmamış bebeğine geçmez ve cinsel temas yoluyla da bulaşmaz.
Bakterilerin yavaş büyüyen doğası ve hastalık belirtilerinin ortaya çıkmasının uzun sürmesi nedeniyle, enfeksiyon kaynağını bulmak genellikle çok zordur.
Kimler Risk Altında?
Genel olarak, dünyadaki herhangi bir yetişkin için cüzzam hastalığına yakalanma riski çok düşüktür. Bunun nedeni, tüm insanların %95’inden fazlasının hastalığa karşı doğal bağışıklığa sahip olmasıdır.
Hastalığın yaygın olduğu bir ülkede yaşıyorsanız, hastalık için risk altında olabilirsiniz. 2011 ve 2015 yılları arasında DSÖ’ye 1.000’den fazla yeni cüzzam hastalığı vakası bildiren ülkeler şunlardır:
- Afrika: Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Etiyopya, Madagaskar, Mozambik, Nijerya, Birleşik Tanzanya Cumhuriyeti
- Asya: Bangladeş, Hindistan, Endonezya, Myanmar, Nepal, Filipinler, Sri Lanka
- Amerika: Brezilya
Cüzzam hastalığını tedavi etmemiş kişilerle uzun süreli yakın temas halindeyseniz de risk altında olabilirsiniz. Tedavi edilmedilerse, hastalığına neden olan bakterileri kapabilirsiniz. Ancak hastalar tedaviye başlar başlamaz artık hastalığı yayamazlar.
Cüzzam Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Cüzzam hastalığı, normal ciltten daha açık veya daha koyu görünebilen cilt lekelerinin görünümü ile tanınabilir. Bazen etkilenen cilt bölgeleri kırmızımsı olabilir. Bu cilt yamalarında his kaybı da yaygındır. Hafif bir dokunuş veya iğne batmasını da hissetmeyebilirsiniz.
Teşhisi doğrulamak için, doktorunuz mikroskop altında bakterileri bulmak için cildinizden veya sinirinizden bir örnek alacaktır (deri veya sinir biyopsisi yoluyla) ve ayrıca diğer cilt hastalıklarını ekarte etmek için testler de yapılabilir.
Cüzzam Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Hastalığı, bir antibiyotik kombinasyonu ile tedavi edilir. Tipik olarak 2 veya 3 antibiyotik aynı anda kullanılır. Buna çoklu ilaç tedavisi denir. Bu strateji, aksi takdirde tedavinin uzunluğu nedeniyle ortaya çıkabilecek bakteriler tarafından antibiyotik direncinin gelişmesini önlemeye yardımcı olur.
Tedavi genellikle bir ila iki yıl sürer. Tedavi reçete edildiği gibi tamamlanırsa hastalık iyileştirilebilir.
Yazan: Bilge KAPLAN
Bir yanıt bırakın