Daha Tehlikeli Yeni Koronavirüs Türü: Domuz Koronavirüsü
Hayvanlar aleminde yarasadan fareye hatta domuza kadar insanlar için tehlikeli hastalıklar bulunuyor. Bu riskli hastalıklar mutasyonlar yüzünden insan hücrelerine sızarak buralarda çoğalıyorlar. Hayvanlardan insanlara bulaşan zoonoz hastalıklar arasında bir çok grip pandemisi var. En son olarak da korona pandemisine yol açan SARS-CoV-2 bulunuyor. SARS-CoV-2 insanlara yarasa koronavirüsünden geçtiği artık biliniyor. Fakat İnsanlığı tehdit eden tek koronavirüs SARS-CoV-2 değil!
Çin’de son yıllarda SAD-CoV’e (Swine Aceute Diarrhea Syndrome Coronavirus) bağlı çok sayıda hastalık vakası görüldü. 2016’da tespit edilen bu koronavirüs, domuzlarda bağrsak – mide enfeksiyonuna yol açıyor ve bulaştığı yavru domuzların %90’nın ölümüne sebep oluyor. Araştırmayı yürüten bilim insanları bu virüsün de SARS-CoV-2 gibi yarasa kökenli olduğunu düşünüyorlar. Bu durum da yeni virüsün konakçı yelpazesinin ne kadar geniş olduğunun ve insanlara bulaşıp bulaşamayacağının merakını uyandırdı.
North Carolina Üniversitesi’nden Caitlin Edwards bu soruların cevabını bulabilmek için, maymuna, kediye, insana ait hücre kültürlerine domuz koronavirüsü aşıladılar. Virüsün hücrelere girip girmediği, girdiğinde çoğalıp çoğalmadığına bakıldı. Sonuçlar analiz edildiğinde bu virüsünde tüm hayvanlara olduğu gibi insanlara da bulaşabileceği görüldü. Hücre kültüründe 2 gün ardından karaciğer, bağırsak ve mide hücre dizilerinde etkin virüsler tespit edildi. Farklı bir diğer teste domuz koronavirüsü, insan burunu mukozası, solunum yolları ve akciğerden alınan taze hücre örneklerinde de çoğaldı.
Fakat SAD-CoV, hiç bir bulaşma şekliyle örtüşmüyor. SAD-CoV, SARS-CoV-2 gibi ne ACE2 reseptörleri üzerinden ne de koronavirüsten bilinen kenetlenme noktalarından bedene giriyor. Nitekim bu reseptörleri bloke den antikorlar, virüsün insan hücrelerine yayılmasını engelemedi. Bu yüzden bu domuz koronavirüsün insan hücresine nasıl yayıldığı üzerine daha çok çalışma yapılması gerekiyor.
Araştırmada görüldüğü üzere domuz koronavirüsün konakçı spektrumu oldukça geniş ve buna insan da dahil durumda. Bilim insanları domuz korona virüsünün de küresel sağlığı ve ekonomiyi olumsuz etkileyeceği yönünde uyarıyorlar. Çin’de herhangi bir insanda domuz koronavirüsü vakası yaşanmamış olsa da bu riskin olduğu göz önünde tutulmalı ve önlemleri şimdiden alınmalı. Bilim insanları besi domuzlarının da düzenli olarak kontrol edilmesini öneriyorlar.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Bir yanıt bırakın