Derin Mavi (Kısa Hikaye)
Tarih 11 Mayıs 1997. Yer New York. Dünyanın büyük bir kısmı bir odada düzenlenen satranç maçına odaklandı. Masanın bir tarafında ünlü Rus dünya satranç şampiyonu Garry Kasparov. Karşısında canlılığın milyar yıllık evrimi sonucunda ortaya çıkmış zekaya, kısa bir sürede meydan okuyan, insan ürünü bir IBM bilgisayar. Deep Blue yani Derin Mavi adı verilen bu bilgisayar, 1985 yılında 3 dakikada 9 milyon hamle hesaplayabiliyordu. Ancak Derin Mavi ile Kasparov arasında 1996 yılındaki ilk karşılaşmada bu kapasitenin 18 milyara çıkarılmasına rağmen 3 dakikada ancak hesaplayaya bilen Kasparov yenmeye yeterli gelmemişti.
1997 senesinde bu hız iki katına yani 3 dakikada 36 milyar hamle hesaplama seviyesine çıkarıldı ve başka özellikler de eklendi. Bu yeni özellikler arasında, en önemlisi oyunun akışına göre gerekli olan program kodunu ve algoritmasını oyun aralarında geliştirebilmesiydi. Yani Yapay Bir Zeka.
Satranç sadece zihinsel çevikliğin değil, planlı olamanın ve ön sezinin önemli bir sınavı olmuştur.
6 sekten oluşan bu beyin savaşının çok çekişmeli olacağı ön görülüyordu. İnsan ve makine arasında geçecek bu mücadelede, insanlar bilgisayarın çok önemli bir eksiği olduğu düşünüyordu. “Bilgisayar sadece hesap yapar. İçgüdüsü yoktur.”
Kasparov bildik bir hamle ile oyunu başlattığında, zorlanacağından fakat kazanacağından emindi. IBM uzmanı, bilgisayarın verdiği sonucu oyun tahtası üzerinde oynayarak cevap verdi. Gergin geçen 4 saat sonunda Derin Mavi yenildiğini kabul etti ve herkesin beklediği gibi ilk tur sonunda “insan zekası” hala en iyisiydi.
2. maç başladığında Kasparov işi uzatmak istemiyordu ve Derin Mavi’yi uzağa düşürmeye çalıştı. Ama Derin Mavi’nin daha söyleyecekleri vardı. 15 dakika mücadele etti ve Kasparov’un tuzağından kurtuldu. Ardından beklenmedik bir şekilde zekice bir hamle yaptı. İzleyenler bir anda adeta bilgisayarın düşündüğü kanısına kapıldı. Oyun ilerledikçe büyük usta kaybediyordu. Artık uzağa çekilen Kasparov’du ve tuzaktan kaçmaya çalışıyordu. Ama Derin Mavi tüm yolları önceden kapatmıştı. Bir kaç kurtulma çırpınışından sonra Kasparov teslim oldu. Tüm dünya şoktaydı. Derin Mavi, Kasparov’u 2 buçuk puana karşı 3 buçuk puanla yenmeyi başarmıştı.
Kasparov makinanın insana karşı bu mücadelesini şu şekilde özetledi:
“Derin Mavi öyle derini görüyor ki tanrı gibi oynuyor.”
Kasparov’un bu yenilgisi insanlık tarihi için bir dönüm noktası oldu. Bilgisayarların insan gibi düşünebileceğine, hatta insanlığı çok kolay alt edebileceğine dair fikir oluşturdu.
Tarımın icadı ve endüstriyel devrim kadar önemli olan bu gelişimin ilk zaferi de bu satranç maçı oldu.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Bir yanıt bırakın