Dev DNA’lı Çekirgeler
Böcek genom büyüklüğüne ilişkin karşılaştırmalı çalışmalar, Orthoptera’nın önemli ölçüde genişlemiş bir genoma sahip benzersiz bir Insecta grubu olduğunu göstermektedir.
Düz kanatlılar (Orthoptera, Çekirge), Böcekler sınıfından bir takım.
Hepsi karada yaşar. Genellikle tropik bölgelerde bulunurlar. 18.000 kadar türü bilinmektedir. Başlarının ucunda çok parçalı iki anten ile yanlarda büyükçe iki petek göz bulunur. Bazılarının baş tepelerinde de 2 veya 3 adet nokta göz mevcuttur. Ağız parçaları kesici, çiğneyicidir. Çoğu bitkisel besinlerle, azı böceklerle beslenir. Ön kanatları dar ve parşömen sertliğindedir. Arka kanatlara örtü vazifesi yaparlar. Arka kanatlar geniş ve zar şeklindedir.
Dizileme teknolojisindeki muazzam ilerlemelere rağmen, genomların yapılarının ve işlevlerinin çoğu tam olarak anlaşılamamıştır. Büyük miktarlarda kodlamayan DNA ve sonuç olarak büyük genomlar, genomik dizileme ve genom montajı için problemler oluşturur. Tek okuma dizilimine (yani Sanger) dayalı genetik çalışmalar bile paralogların yüksek prevalansı nedeniyle karmaşık hale gelebilir. Bu nedenle, genomunun en azından kaba boyutunun bilinmesi, herhangi bir organizma üzerinde yapılan genomik çalışmalar için bir ön koşuldur. Ne yazık ki, nispeten az sayıda türün genom boyutları bilinmektedir. Hayvan Genom Büyüklüğü Veritabanı, 30 Haziran 2022 itibarıyla 6.222 türün kaydını tutar ve bu, bilinen 1,7 milyon türün %0,37’sinden daha azını temsil eder.
Bilim insanları bu veri tabanını genişletmek için bir araştırma yaptı. 50 farklı türe ait 103 hayvanın kalıtımını inceledi ve unlardan 38’i ilk kez mercek altına alınmıştı. Bu araştırmanın sonucunda çekirgelerin dev bir kalıtımı olduğu ortaya çıktı. Bunun nedenini açıklamak, evrimsel ve bölgesel varyasyonları daha iyi anlamak için kullanmak istiyorlar. Çekirgelerin içinden benekli çekirgeler en büyük kalıtıma sahip olan canlı olarak belirlendi. Toplam 21.48 milyar baz çiftine sahiptir, bu da daha önceki rekora sahip olan Asya çöl çekirgesinden 2 kat daha fazladır.
Benekli Çekirge ( Bryodemella tuberculata )
Kırmızı parlak kanatlı, dört santim büyükliğinde bir çekirgedir. Orta ve Kuzey Avrupa’da bulunur. Yaşam alanları, seyrek olarak büyümüş, kumlu fundalıkların yanı sıra dağ nehirleri ve akarsulardaki çakıllı alanlardır. Orta Avrupadaki en dikkat çekici ve en ender bulunan çekirge türüdür.
Araştırmacılar bunun değişen çevreye uyum sağlayabilmek için genetik varyasyon oluşumunu tetiklediğini düşünüyorlar. Ama şimdilik bu tezi doğrulayacak kanıtlar elimizde mevcut değil. Çekirgelerin dev DNA’ları olduğu bulundu ama bunun neden hala açıklanamadı.
Daha kapsamlı genom analizi sonucunda bu sorularımızın cevabını alabileceğimiz günler de gelecektir.
Yazan: Bilge KAPLAN
Genome Size of 17 Species From Caelifera (Orthoptera) and Determination of Internal Standards With Very Large Genome Size in Insecta, 22.10.2020, Frontiers
New estimates of genome size in Orthoptera and their evolutionary implications, 15.03.2023, Plos One
Bir yanıt bırakın