Dinozorlar 180 Milyon Yıl Önce Sıcakkanlı Canlılarmış
Üç ana dinozor grubundan ikisinin erken Jura döneminde endoterm oldukları düşünülüyor.
Uzun bir süre için dinozorlar, Pangea Kıtası’nın tropik kuşağında yaşayan, günümüzdeki sürüngenler gibi değişken soğukkanlı canlılar olarak kabul ediliyordu. Fakat bu tablo değişti gibi: Fosiller üzerinde yürütülen analizler, theropod grubundan birçok yırtıcı dinozor da dahil olmak üzere, en azından bazı dinozor gruplarının soğuk hava koşullarında bile beden sıcaklıklarını koruyabildiklerini gösteriyor. Ayrıca Kuzey Kutbu’nda bulunan çok sayıda fosil de bazı türlerin kuzeyin soğuk ve karanlık koşullarında bile yaşadıklarını hatta yuva yaptıklarını kanıtlıyor.
Vigo Üniversitesi’nden Alessandro Chiarenza ile çalışma arkadaşları hangi dinozorların sıcakkanlı oldukları üzerine araştırma yürüttüler. Yapılan çalışma çerçevesinde bölgesel iklimin farklı dinozor gruplarının ısı düzenlemesini etkileyip, etkilemediği ve ne ölçüde etkilemiş olduğu araştırıldı. Binden fazla fosilin ve bunların konumlarının, çeşitli türlerin ilişkilerinin ve zamansı gelişiminin yardımı ile, Mesozoik dönem boyunca dinozorların uyum sağlayabildiği koşullar yeniden yapılandırıldı. Sonuç şu şekilde: ilk dinozorlar hala sıcak ve kuru iklime sahip bölgelerde yaşarken, bu durum zaman içinde değişti. Analizler 183 milyon yıl önce ana dinozor grupları arasında farklı iklim tercihlerinin geliştiğini ortaya çıkardı. Erken Jura döneminde iklim daha sıcak ama aynı zamanda daha değişken hale geldi ve iklim bölgeleri de değişti.
Bunun sonucunda ise pek çok bitki ve hayvan türü yok oldu. Paleontologlar bu yok oluş sırasında bazı dinozor türlerinin yok olurken, diğerlerine yeni değişimlere açılmış olabileceğini düşünüyorlar. Ördek gagalı dinozorlar, stegosauridler ve ceratopsialar gibi pek çok otçul dinozor, daha soğuk bölgelere yayıldılar. Coeluridler ve ilkel kuşların ataları da dahil olmak üzere bazı theropod yırtıcı dinozorlar da daha serin ve daha mevsimler iklim bölgelerini tercih etti. Bu gelişme bilim insanlarına göre bu iki dinozor grubunun bir tür sıcakkanlılık ve dolayısıyla da aktif ısı düzenleme geliştirdiği anlamına gelebilir. Ve bu çevresel krizin bir sonucu olarak gelişen endotermi, belki de theropodların ve ornithischians‘in (kuş kalçalı dinozor) daha soğuk ortamlarda hayatta kalmalarına izin vermiş olabilir. Paleontologlara göre tüm bu sonuçlar, dinozorlardaki sıcakkanlılığın erken Jura döneminde geliştiğini gösteriyor. 2022 yılında da yapılan başka bir çalışmada, bazı dinazorların Triyas’ın sonuna kadar daha soğuk kutup bölgelerinde yaşadığına dair kanıtlar buldu. Her ne olursa olsun, iklim değişikliği ile dinozor evriminin yakından bağlantılı olduğunu gösteren kanıtlar mevcut. Farklı iklime sahip bölgelere yayılma, bu dinozor gruplarının ekolojik çeşitliliğinde, biyocoğrafik tarihinde ve başarasında olasılıkla kritik bir rol oynamış olabilir.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Study: Warm-Bloodedness in Theropod and Ornithischian Dinosaurs Evolved by Early Jurassic, SClience News, 16.05.24.
Bir yanıt bırakın