Dünyanın En Yaşlı Kirpisi
Danimarka’da dünyanın en yaşlı kirpisi bulundu. 16 yaşında olan kirpi, daha önceki rekor sahibinden 7 yıl daha uzun yaşadı. Citizen-Science projesi çerçevesinde bulunan diğer bazı kirpilerin de uzun ömürlü olduğu görüldü.
Erinaceus europaeus olarak adlandırılan Avrupa kirpisi, bahçelerde ve parklarda yasayarak, salyangoz, solucan ve çeşitli böceklerle besleniyor. Kirpiler yiyeceğin kıt olduğu soğuk kış aylarında kış uykusuna yatarak, metabolizmalarını, solunumlarını ve beden sıcaklıklarını minimum seviyeye düşürürler. Kirpi ender bir hayvan olmamasına karşın, Avrupa’da tam olarak ne kadar kirpinin bulunduğu, popülasyonlarının nasıl oluştuğu ve hayvanların ne kadar uzun yaşayabilecekleri kesin olarak bilinmemektedir. Bu da kirpilerin, kışlama yerlerinin, uygun habitatlarının olmaması ve toplu halde ezilme nedeniyle, kirpilerin ne kadarının yok olduğunun tahmin edilmesini zorlaştırıyor.
Bu konuya açıklık getirmek isteyen bilim insanları, Danimarka’daki gönüllü kişilerden ölü kirpileri toplayıp, kendilerine göndermelerini istedi. Toplanan 697 kirpiyi inceleyen biyologlar, 400 kirpinin çene kemiğini çıkararak, kemikteki büyüme halkalarını incelediler. Bunlar, büyümenin durduğu kış uykusu sırasında oluşur. Sonuç olarak kirpinin yaşı, kemik çizgilerinden ve büyüme halkalarından okunabilmektedir. Yaş belirleme sonuçlarına göre özellikle de genç kirpiler tehlike içinde yaşıyorlar. İncelenen hayvanların yaklaşık olarak üçte biri, bir yaşından önce ölmüştü ve bunların çoğu trafikte ezilmişti. İncelenen kirpilerin ortalama yaşam süresi 1,8 yıl kadardı.
Aslında bu olumlu bir sonuç, çünkü bu şekilde kirpiler iki çiftleşme / üreme sezonunu geçirebilirler. Ayrıca kirpiler ikinci yaz sezonunda cinsel olgunluğa ulaşırlar. Ama kirpiler bu erken evreyi atlattıktan sonra (tahmin edilenden) çok daha uzun yalayabiliyorlar. Örnekler arasında 16 yaşında ölen bir kirpi de bulundu. Bu dünyanın en yaşlı kirpisi olarak kayda geçirildi ve daha önceki rekor sahibinden 7 yıl daha uzun yaşamış. 2 diğer yaşlı kirpilerse 11 ve 13 yıl yasamışlar. Buna göre bu kirpiler daha uzun yıllar üremeye devam edebilirler.
Araştırma ekibi, “Kirpinin ne kadar uzun yasayacağı, gençliğinde tehlikelerle ne kadar iyi başa çıktığına bağlı. İkinci yaşı aşabilmek olasılıkla bu yaşlardaki risklerle alakalı. Ayrıca genç kirpilerle parazit bulaşma riski daha yüksektir ve trafikte nasıl davranacaklarını da bilmiyorlar,” diyor. Anlaşıldığı üzere 2 ya da daha uzun yıl yaşamaya başaranlar yeterince deneyim edinmiş oluyorlar. Bununla birlikte ne kadar kirpinin yırtıcı hayvanlar tarafından öldürüldüğü bilinmiyor. Çünkü toplanan hayvanların çoğu trafikte ya da enfeksiyon ve parazit gibi doğal olaylarla ölmüş olanlardı. ilginç olan diğer bir noktada erkek kirpilerin dişilere oranla ortalama olarak %24 daha uzun yaşıyor olması. Erkek kirpilerin ortalama yaşam süreleri 1,6 yıl yerine 2,1 yıl. Oysa diğer birçok memelide tam tersi bir durum söz konusu, hatta insanlarda da kadınlar daha uzun yaşıyorlar. Erkek kirpiler ortalıkta pek fazla dolaşmazlar, dolayıdıyla da çok ender olarak kendilerini savunmak zorunda kalırlar. Oysa dişiler yavrularını tek başına büyütmek zorundadırlar. Bu da erkek kirpilenin neden daha uzun yaşadıklarını ortaya koyuyor.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Scientists find world’s oldest European hedgehog, Science News, 14.02.2023.
Bir yanıt bırakın