Dünya’nın Yaşayan İlk Robotu: XENOBOT!
Dünya’nın yaşayan ilk robotu, kurbağa hücrelerinden üretildi. Kurbağa embriyolarından alınan küçük cilt hücre parçaları; yüzebilen, parçaları hareket ettirebilen ve hatta kendini iyileştirebilen xenobotlar adı verilen daha büyük kürelere dönüştü.
Yeni yayımlanan bir araştırmaya göre bilim insanları kurbağa embriyolarından Dünya’daki hiçbir canlıya benzemeyen yaratıklar geliştirdi. Bu yaratıklar hem bir robot gibi yüzebiliyor, hücre enkazlarını temizleyebiliyor hem de bir canlı gibi kendini iyileştirebiliyor.
UCLA’da bu araştırmaya dahil olmayan bir yapay zeka uzmanı olan Jacob Foster, bilim insanlarının çoğu zaman dünyayı var olduğu haliyle anlamaya çalıştıklarını söylüyor. Ama 31 Mart’ta yayımlanan yeni bir çalışma, mümkün olana doğru yeniden yönelimi sağlayarak bilim tarihinin özgürleşmesini sağladı.
Bir bakıma bu robotlar kendi kendine yapıldı. Bilim insanları, bu hücrelerin kendi başlarına ne yapabildiklerini görmek için kurbağa embriyolarından küçük yığın kök hücrelerini çıkardılar. Büyüyen bir kurbağa embriyosundaki olağan noktalarından ayrılan hücreler kendileri minik küreler halinde gruplandırdılar ve büyüdüler. Yaklaşık 3 gün sonunda, xenobot adı verilen kümeler yüzmeye başladı.
Normalde kurbağa derisinde bulunan saç benzeri yapılar patojenleri uzaklaştırır ve etrafa mukus yayar. Ancak xenobotlarda bu saç benzeri yapılar hücrelerin etrafta dolaşmasına izin verdi.
Tufts Üniversitesi’nde biyolog olan ve çalışmanın yazarlarından Michael Levin bu şaşırtıcı gelişme için, “eldeki şeyi yeniden kullanan yaşamın harika örneğidir” dedi. Ve bu süreç hızlı gelişti. Levin, “Bu, evrimin yüz binlerce yıldır yeni bir kullanım bulduğu bir tür etki değil. Bu iki veya üç gün içinde gözlerinizin önünde oluyor” dedi.
Xenobot’ların sinir hücreleri ve beyinleri yoktur. Yine de xenobotların her biri yaklaşık 0,5 mm genişliğinde, çok ince tüplerden yüzebilir ve kıvrımlı labirentlerden geçebilir. Küçük demir oksit parçacıkları ile dolu bir sahaya konulduğunda, xenobotlar enkazı yığınlar halinde süpürebilir. Xenobotlar kendilerini bile iyileştirebilirler; kesildikten sonra küresel şekillerine geri dönebilir.
Bilim insanları hala xenobot yaşamının temelleri üzerinde çalışıyor. Canlılar besinsiz yaklaşık 10 gün yaşayabilirler. Şekerle beslendiğinde xenobotlar daha uzun yaşayabilir (büyümeye devam etmeden). Çalışmanın yazarlarından Doug Blackiston, yine Tufts’ta, “laboratuvarda dört aydan fazla bir süredir yetiştirdik, tuhaf balon benzeri şekilleri de olmak üzere daha fazla büyütürseniz gerçekten ilginç şeyler yaparlar” dedi.
Bu xenobotların ne tür işler yapabileceği, daha fazla büyürse neye dönüşeceği henüz belli değil. Araştırmacılar, su yollarını, arterleri veya diğer küçük boşlukları temizlemek için xenobotların kullanılabileceğini söylüyor. Levin, daha geniş anlamda bu organizmanın vücutlarının nasıl inşa edildiğini dair dersler verileceğini söylüyor.
Avusturalya’daki Melbourne Üniversitesi’nde dijital etik araştırmacısı olan Kobi Leins, yeni organizmaların ortaya çıkmasıyla birlikte etik konulara da dikkat çekiyor. “Bilim insanları bir şeyler yapmaktan hoşlanıyor ve sonuçlarının ne olacağı hakkında düşünmek zorunda değiller” diyor ve istenmeyen sonuçlar hakkında daha fazla konuşmaya ve araştırmaya ihtiyaç olduğunu ekliyor.
Levin’de aynı fikirde. Küçük xenobotlar kendi kategorileri açısından büyüleyicidir ancak daha büyük sorunlar ve daha büyük olasılıklar ortaya çıkarırlar. “Tuhaf yeni şeylerden oluşan bir galaksi”.
Referanslar ve Kaynak
Yazan: İlknur YEŞİLYURT
Blackiston vd. Sentetik canlı makinelerin geliştirilmesi için hücresel bir platform. Bilim Robotik . 31 Mart 2021’de çevrimiçi yayınlandı. Doi: 10.1126 / scirobotics.abf1571.
Kaynak**
Kaynak***
Kaynak****
New Science, 24 Nisan 2021 Sayısı
Bir yanıt bırakın