En Eski Yazının Temelleri Buz Devrinde mi Atıldı?
Bir araştırma ekibi, buz devri resimlerindeki işaretlerin anlamını çözerek, proto-yazı sistemine ait kanıtlar buldu.
Yapılan çalışma, buz devri avcı-toplayıcılarının en az 120 bin yıl önce, hayvanların davranışları hakkında karmaşık bilgileri kaydetmek ve değiş tokuş etmek için avlarının gizimleriyle birlikte çizgiler ve noktalar gibi işaretler kullandıklarını gösteriyor. Arkeologlar mağara resimlerinde ve taşınabilir objelerde, birbirini takip eden bu çizgilerin, noktaların ve diğer işaretlerin bir tür bilgi taşıdıklarını tahmin ediyorlardı fakat anlamlarını bilmiyorlardı. Bilim insanları günümüzdeki hayvanların doğum döngülerini kullanarak, buz devri hayvanlarıyla ilişkili işaretlerin “ay takvimine” göre çiftleşme zamanlarını gösterdiğini buldular.
Bilim insanları, “Y” harfine eklenen ıraksak bir çizgiyle “doğum” anlamına gelen bir işaretin varlığına da dikkat çekiyor. Araştırma bu işaretlerin çiftleşme ve doğum zamanların gösteriyor, “Y” işaretinin konumu ve günümüzdeki hayvanların çiftleştiği ve doğurduğu aylar arasında ise istatistiksel olarak anlamlı bir bağlantı söz konusu. İşaretler tüm Avrupa’daki 600’ü aşkın mağara resmi ve taşınabilir objeler üzerinde bir takvime işaret eden dilsel değil de sayısal bilgileri taşıdığından, bunlar Sümerlerde M.Ö.3400 yıllarından itibaren ortaya çıkan piktografik ve çivi yazılı sistemlere dayanan eski yazı olarak tanımlanamıyor. Bilim insanları bunun yerine, Orta Doğu’da Neolitik dönemde ortaya çıktığı düşünülen diğer belirteç tabanlı sistemlerden en an az 10 bin yıl öncesine dayanan bir proto- yazı sistemi olarak tanımlıyorlar.
Cambridge Archeaeological Journal dergisinde yayınlanan araştırma, bağımsız bir araştırmacı olan Ben Bacon tarafından yönetildi ve Durham Üniversitesi bilim insanlarının da dahil olduğu küçük bir araştırma ekibi tarafından gerçekleştirildi. Çalışma binlerce yıl önce resimlerle birlikte çizilen işaretlerdeki bilgileri çözmekle kalmayıp, buz devri avcı ve toplayıcılarının, bilgileri aktarmak ve önemli ekolojik olayları kaydetmek için sistematik bir takvim ve işaretler kullanan ilk topluluklar olduğunu da göstermesi açısından önemli. Bilim insanları bu sembollerin bazılarının anlamının çözülebildiğini gösterdikten sonra çalışmalarına devam etmeyi ve sembolleri, bilişsel temellerini ve buz devri avcı ve toplayıcıların verdiği bilgileri daha iyi anlamayabilmeyi umuyorlar.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
New study reveals evidence of early Ice Age writing and what it meant, Durham University, News and Events, 5.01.2023.
An Upper Paleolithic Proto-writing System and Phenological Calendar, Cambridge University Press, 5.01.2023.
Bir yanıt bırakın