Erkek İçin Doğum Kontrol Hapı
Kadınların doğum kontrolü için haplardan yamalara ve rahim içi cihazlara kadar birçok seçenek var ve bunun sonucunda kısmen hamileliği önleme yükünün çoğunu taşıyorlar. Ancak yapılan araştırmalar sonucunda erkeklerin doğum kontrol seçenekleri ve dolayısıyla sorumlulukları yakında genişleyebilir. Bilim insanları, belirgin yan etkileri olmaksızın farelerde hamileliği etkili bir şekilde önleyen hormonal olmayan bir erkek doğum kontrol yöntemi rapor etmektedirler.
Şu anda erkeklerin doğum kontrolü için yalnızca iki etkili seçenek var: prezervatifler ve vazektomi. Bununla birlikte, prezervatifler yalnızca tek kullanımlıktır ve başarısızlığa eğilimlidir. Buna karşılık, cerrahi bir prosedür olan vazektomi, erkek kısırlaştırmasının kalıcı bir şekli olarak kabul edilir. Vazektomiler bazen tersine çevrilebilse de, geri döndürme ameliyatı pahalıdır ve her zaman başarılı değildir. Bu nedenle erkekler, kadınlar için kullanılan doğum kontrol hapına benzer, etkili, uzun süreli ancak geri dönüşümlü bir doğum kontrol yöntemine ihtiyaç duyar.
Bilim adamları on yıllardır etkili bir erkek oral kontraseptif (gebeliği engelleme amacıyla kullanılan etkili doğum kontrol haplarıdır )geliştirmeye çalışıyorlar, ancak piyasada hala onaylanmış bir hap yok. Şu anda klinik deneylerden geçen bileşiklerin çoğu, kilo alımı, depresyon ve düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL olarak bilinir) kolesterol seviyelerinde artış gibi yan etkilere yol açabilecek erkek seks hormonu testosteronunu hedef alıyor. Minnesota Üniversitesi’nden Gunda Georg’un laboratuvarında yüksek lisans öğrencisi olan Noman “Bu yan etkilerden kaçınmak için hormonal olmayan bir erkek doğum kontrol yöntemi geliştirmek istedik” diyor.
Georg’un ekibi tarafından geliştirilen kontraseptif, bu tür üç nükleer reseptörden biri olan retinoik asit reseptörü alfa (RAR-α) adı verilen bir proteini hedefler. Retinoik asit, hücre büyümesi, sperm oluşumu gibi farklılaşma ve embriyonik gelişim için anahtar olan bir A vitamini formudur. Bilim insanları, herhangi bir gözlemlenebilir yan etki olmaksızın, RAR-α genini “devre dışı bırakarak” erkek fareleri geçici olarak kısır hale getirmeyi başardılar.
Nükleer reseptörleri hedef alan diğer oral bileşikler de diğer bilim insanları tarafından geliştirilmiştir, ancak bunlar genellikle üçünü de hedefler. Bu özel ilaç farklıdır çünkü yalnızca RAR-α hedeflenir ve bu nedenle araştırmacılar yan etkilere neden olma olasılığının daha düşük olacağı düşünülüyor.
Ekip, RAR-a’yı diğer iki protein reseptöründen yaklaşık 500 kat daha etkili bir şekilde inhibe eden YCT529’u bulduklarında yaklaşık 100 bileşik tasarladı ve sentezledi.
RAR-a’yı RAR-β ve -y’den neredeyse 500 kat daha güçlü bir şekilde inhibe eden YCT529 adlı bir bileşik tanımladılar. Erkek farelere 4 hafta boyunca ağızdan verildiğinde, YCT529 sperm sayısını önemli ölçüde azalttı ve gözlemlenebilir herhangi bir yan etki olmaksızın hamileliği önlemede %99 etkili oldu. Fareler, bileşiği almayı bıraktıktan 4-6 hafta sonra tekrar baba olabiliyorlar.
Georg’a göre, YCT529, 2022’nin üçüncü veya dördüncü çeyreğinde insan klinik deneylerinde test etmeye başlayacak. Hayvan çalışmalarında iyi görünen bir bileşiğin insan deneylerinde de başarılı olup olmayacağını tahmin etmek zor olabileceğinden, şu anda diğer bileşikleri de keşfetmenin önemli olacağını söylüyor bilim insanı.
Çabalarının sonunda anlaşılması zor oral erkek doğum kontrol yönteminin bu çalışma ile meyvesini vereceğini umuyoruz.
Yazan: Bilge KAPLAN
Bir yanıt bırakın