Erkek Proboscis Maymunları Cazibesini Burunlarına Borçlu
Erkek proboscis maymunlarının garip görünümlü burunları, tıpkı bir borazan gibi işlev görerek, dişileri kendilerine çeken ve düşmanlarını uzaklaştıran son derece yüksek sesler çıkarmalarına olanak tanır. Hayvanların uzun burunlar onların sağlıklı ve güçlü olduklarının bir göstergesidir.
Bilim insanları proboscis maymunlarının çıkardıkları bu seslerin çiftleşmede ve üstünlük kurmalarında bir payı olması gerektiğini düşünseler de, bunun tam olarak nasıl bir işlev gördüğü konusunda kesin bir kanıt yoktu.
Canberra’daki Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden antropolog Katherine Balolia, “Başka hiçbir maymun türünün böylesine büyük bir burnu yok. Proboscis maymununun burnu zamanla sağlık ve başatlığın bir simgesi oldu. Dişiler bunu son derece çekici bulurlarken, erkeklerde korku uyandırıyor” diyor.
Burun boşluğu dişilerden geniş Balolia ve çalışma arkadaşları Proboscis maymunlarının (Nasalis larvatus) burunları ile ilgili daha kapsamlı bilgilere ulaşmak amacıyla yürüttükleri çalışmada maymunların kafataslarını inceleyerek, burunlarını üç eski dünya türü olan mavi maymunlar, kral colobus maymunları ve yengeç yiyen makaklarıyla karşılaştırdılar.
Çalışmada erkek proboscis maymunlarında burun açıklığının dişilerine kıyasla %29 oranında daha büyük olduğu görüldü. Öteki üç maymun türünde cinsler arasındaki bu fark %7 ile %15 arasında değişiyordu. Cinsler arasında kimi bedensel özellikler açısından büyük farklılıkların olması cinsel seçilimin devrede olduğuna işaret edebilirdi.
Asıl önemlisi, burnun anatomik gelişimini ancak erkekler cinsel olgunluğa eriştiklerinde tamamlamasıydı. Öncesinde kendi aralarında takılan genç erkekler, ancak burunları gelişimini tamamladığında dişilerin peşine takılmaya başlıyorlardı. Bu da burnun çiftleşmede başarının temelini oluşturduğunun kanıtıydı. Balolia, borazan sesi proboscis maymunlarının ağızları yerine burunlarından çıkardıkları boğuk seslerle de ünlü olduklarını ve burunlarından borazan gibi yararlandıklarını belirtiyor.
Bilim insanları bu çarpıcı burun yapısının maymunların sık ağaçlıklı ormanlarda yaşamaları nedeniyle evrilmiş olabileceğine, böyle bir ortamda yüksek sesli çağrıların büyük bir önem taşıyabileceğine dikkat çekiyorlar. Uzun burnun sağlıklı ve güçlü olmanın bir göstergesi sayılabileceğini ve dişilerin bu yüzden uzun burunlu esler seçmeye başladıklarını belirten ekip, bu durumun giderek daha da uzun burunların evrilmeşmesine yol açmış olabileceğini belirtiyorlar.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Huge nose of male proboscis monkeys is key to mating success, News Scientist,23.05.2024
Bir yanıt bırakın