Evren Bilinebilir Bir Şey midir?
Beynimiz evreni tüm o karmaşıklığını ve görkemini kavrayabilecek kapasitede midir? Bunun cevabını henüz bilmiyoruz, çünkü beynimiz de hala en az evren kadar gizemini korumaktadır.
Beynimizdeki işlemci birimlerinin yaklaşık 1000 galaksideki yaldızların toplamı kadar olduğunu tahmin ediyoruz. Yani en az yüz trilyon kadar işlemci biriminden bahsediyoruz. Tabi bunun 10 katına kadar çıkma ihtimali de bulunuyor.
Evreni Bilebilir miyiz?
Evrendeki tüm o galaksileri, güneş sistemlerini, sayısız gezegeni, uyduları, kuyruklu yıldızları, maddeleri ve onların hayallerini, yani bugüne kadar var olan, var olmakta olan ve var olacak olan her şeyi gerçekten de bilebilir miyiz? Carl Sagan, Broca’nın beynine bakarak bizim aslında bir tuz taneciğini bile bilemeyebileceğimiz üzerinde derin derin düşünmüştü. “Çok keskin gözlerin bile ancak bir mikroskop yardımıyla görebileceği kadar küçük bir tuz tanesi düşünün. Bu tuz taneciğinde yaklaşık 10’un 16. üssü kadar sodyum ve klor atomu bulunur. Bu miktar I’den sonra 16 tane 0 geliyor demektir, yani 10 milyon milyar tane atom.”
“Eğer tuz taneciğini tam olarak bilebilmek istiyorsak, önce bu atomların her birinin 3 boyutsal düzlemdeki konumlarını bilmemiz gerekir.” Sagan, bir tuz tanesindeki atomların kristal kafes yapısını ve konumlarını bilebilmemizi sağlayan bilgi birikimine sahip olmamızın ne büyük bir şans olduğunu fark etti. Bu bilgi, tuz taneciğini bilebilmemiz için gereken 1016 kadar miktardaki atom sayısını sadece bir üssü kadar azaltmış oldu. Eğer kozmos bizim bildiğimiz ve anlamaya başladığımız kanunlar ile yönetiliyor ise; kendi zekamıza, yapay zekayıda ekleyerek de olsa kozmosu bilmek mümkündür. Sagan, serebral korteksimizde (beyin zarımızda) yaklaşık yüz trilyon, yani yüz bin milyar tane bağlantı olduğunu hesapladı. Yani beyninizde, görülebilir evrendeki galaksilerin sayısının yüz katı kadar bağlantı vardır.
Biz henüz büyük bir keşif yolculuğunun başındayız aslında.
Tıpkı insan genomunun haritasını çıkarmayı başaran biyologlar gibi nörobilimciler de, her birimizden kat ve kat fazla karmaşık, eşsiz bir şeyin haritasını çıkarmaya çalışıyorlar. Buna tüm anılarımızın, düşüncelerimizin, korkularımızın ve hayallerimizin birbirine bağlı olduğu tek bir bağlantı ağı haritası anlamına gelen “beyin haritası” deniliyor. Beyin haritamızın karışıklığını çözdüğümüz zaman birbirimize artık nail davranıyor olabilecek miyiz? Beynin sayısız işkencelerine son verip, dünyadaki tüm Giovanni’leri özgür bırakabilecek miyiz?
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Bir yanıt bırakın