Evrimden Evrime Koşan Maymun Çiçeği Virüsü
Maymun Çiçeği Hastalığı Nedir?
Maymun çiçeği hastalığı, maymun çiçeği virüsü ile enfeksiyonun neden olduğu nadir bir hastalıktır. Maymun çiçeği virüsü, çiçek hastalığı virüsü (MPXV) ile aynı virüs ailesindendir . Ancak maymun çiçeği, çiçek hastalığından daha az bulaşıcıdır. Ve hastalığı daha hafif semptomlara neden olur ve genellikle ölümcül değildir. Geçmişte, maymun çiçeği hastalığına yakalanan insanların çoğu, Orta ve Batı Afrika’nın belirli bölgelerinde yaşıyor, oraya seyahat ediyor ya da oradan ithal edilen enfekte hayvanlara maruz kalıyordu. 2022 salgını sırasında hastalık, Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere diğer ülkelerde yaşayan insanlarda bulunmuştur.
Maymun Çiçeğinin Yayılması ve Belirtileri
5-21 günlük bir kuluçka dönemi ile, insan hastalığı tipik olarak ateş, kas ağrısı, yorgunluk ve baş ağrısı ile başlar, bunu sıklıkla vücudun diğer bölgelerine yayılabilen birincil enfeksiyon bölgesinde cilt döküntü izler. MPXV’nin doğal kaynağı bilinmemekle birlikte, kemirgenler ve insan olmayan primatlar gibi hayvanlar virüsü barındırabilir ve bu da ara sıra insanlara yayılma olaylarına neden olabilir. MPXV, Batı ve Orta Afrika ülkelerinde endemiktir ve bu bölgeler dışındaki nadir raporlar, bu endemik ülkelerden yapılan ithalatlarla ilişkilendirilmiştir.
7 Mayıs 2022 tarihinde Birleşik Krallıkta ilk tespit edilen vakadan 18 Haziran itibariyle dünya çapında 2.500’den fazla vaka tespit edilmiştir. Virüs; lezyonlar, vücut sıvıları, solunum damlacıkları ve kontamine materyallerle yakın temas yoluyla insandan insana bulaşabilir ancak mevcut epidemiyolojik bağlam, viral bulaşma dinamikleri ve salgın büyüklüğü hakkında bir dereceye kadar belirsizlik oluşturmaktadır.
Tüm bu olanlardan sonra MPXV hakkında daha fazla bilgi edinme ihtiyacı duyuldu. Bilim insanları virüsün genetik kökeni, genetik çeşitliliği, yayılma durumu gibi özellikleri incelemeye başladı. Tüm belirsizlikleri ortadan kaldırmak için Avrupa’nın farklı ülkelerindeki, Avustralya’daki ve Amerika’daki hastalardan 15 maymun çiçeği virüsünün genetik yapısı incelendi.
İncelenen virüs DNA’ları %75-95 arasında benzerlik gösterdiği ortaya çıktı. Bu kadar benzerliğin sebebi virüsün ortak bir atadan gelmediyle mümkün olabilir. Yapılan çalışmalar sonucu 2017-2018 yılları arasında Nijerya’da meydana gelen Lassa Ateşi salgınına neden olan virüse kadar uzanan bir gen haritası çıkarıldı.
Nijerya’dan Birleşik Krallık, İsrail, Singapur gibi ülkelerdeki ticaret nedeniyle Maymun çiçeği hastalığının yayıldığı düşünülüyor. Yine 2021 yılında Nijerya’dan Amerika’ya giden birisinde bu virüsün tespit edilmesi de bu teoriyi doğrular niteliktedir.
Şimdilerde yayılan virüs ile Nijerya’daki virüs arasında 50 nükleotidlik fark bulunmaktadır. Bu değişim geçen yılları da hesaba katınca beklenenden oldukça yüksektir. Bu da virüsün birçok küçük mutasyon geçirdiğinin bir göstergesidir.
Çalışmanın devamında ise şimdilerde yayılan virüsleri kendi aralarında karşılaştırma yapıldı. Bu karşılaştırma da 15 tek nükleotid farkı bulundu. Bu fark virüsün yayılma hızını artmasına neden olan mutasyon gibi gözüküyor.
Yazan: Bilge KAPLAN
Kaynak**
Bir yanıt bırakın