Fizik Yasaları Doğanın Dengesidir
Evrenin istikrarı herkes gibi fizikçiler için de hayati önem taşıyan bir dayanaktır. Bugün geçerli olan yasalar dün de geçerliydi, yarın da geçerli olacaklar. Hepsini anlayamıyorsakta , eğer fizik yasaları birdenbire değişiyor olsa idi o zaman ” yasa ” teriminin hiçbir anlamı kalmazdı. Fakat yasaların sabit oluşu, evrenin durağan olduğu anlamına gelmez. Evren bir andan diğerine sayılamayacak kadar çok biçimde değişir kuşkusuz. Değişimi yönlendiren yasaların sabit ve değişmez olmasıdır evreni tutarlı yapan.
Yasaların sabit ve değişmez olduğundan dolayı evrenin Büyük Patlama`dan kısacık bir an geçtikten sonraki halinden itibaren günümüzdeki haline dek çok sayıda özelliğini betimlemekteki başarımızdır bizi bu düşünceye iten.
Dünyanın her yerinde yapılan deneyler aynı temel fiziksel açıklamalar kümesinde birleşir. Dahası tek ve değişmez bir fiziksel ilkeler kümesini kullanarak kozmosun çok uzak bölgelerine dair pek çok astrofiziksel olayları da açıklayabiliyoruz.
Yine de bu, evrenin farklı yerlerde aynı göründüğü ya da aynı ayrıntılı özelliklere sahip olduğu anlamına gelmez. Ay`da yaylı bir sopa üstünde zıplayan bir astronot, Dünya`da yapılması imkansız birçok şeyi yapabilir. Fakat bu farklılığın Ay`ın kütlesinin Dünya`ninkinden daha az olmasından kaynaklandığını biliyoruz. Yani bu kütleçekimi yasasının bir yerden diğerine değiştiği anlamına gelmiyor. Kütleçekim yasası Dünya`da neyse Ay`da da odur. Astornotun deneyimlerinin farklı olması, fizik yasalarındaki bir değişiklikle değil ortamdaki detayların değişmesiyle ilgilidir.
Fizikçiler fizik yasalarının bu zarif özelliğine yani onları nerede ve ne zaman kullandığınıza bağlı olmamalarına ” doğanın simetrisi” der. Bu terimle, doğanın aynı temel yasaların geçerli olmasını sağlayarak, zamandaki her ana ve uzaydaki her yere eşit (simetrik) davranmasını kastederler. Simetri nasıl sanatta ve müzikte etkiliyse, benzer şekilde doğada da etkilidir.
Doğanın işleyişindeki bir düzene ve tutarlılığa ışık tutar. Fizikçilerin “güzel” terimini kullandıklarında kastettikleri şeylerden biri, basit bir evrensel yasalar kümesinden doğan zengin, karmaşık ve büyük bir çeşitlilik gösteren olguların zarafetidir.
Yazan: İ. Kaya
Bir yanıt bırakın