Fizikçiler Neden 137 Sayısını Severler?
Bilimde nicelikler, birimler ile ifade edilmesi gereklidir: 4 inç, 2 saat, 10 kalori gibi… Çünkü birimler değişince, sayılar da değişebilir: 4 inç 10,16 santimetredir, 2 saat 120 dakikadır, 10 kalori 41,84 joule eder. Fakat bazı sayılar ebatsız ve boyutsuzdur. Örneğin bir zarın zıt yüzeyindeki rakamların toplamı 7’dir. Ya da zarın 6 yüzeyi vardır. Bu sayılar zarın boyutu yada ağırlığından bağımsızdır.
Aynı birime sahip iki niceliğin oranları da boyutsuzdur. 8 metrenin 4 metreye oranı 2’dir. Bu oranı ister metre, ister feet, isterseniz de inç şeklinde ölçün yine de 2 çıkacaktır.
Bu niceliklerin birimli olması deneyimlediğimiz dünya da olduğu gibi, kuantum dünyasında da mevcuttur. Elektron volt, nanometre, piko saniye ya da atomik kütle birimi gibi… Yine aynı şekilde sayılar da boyutsuzdur. Örneğin bir müonun kütlesi, elektronun kütlesinin 206.769 katıdır. Bu oranı istediğiniz birimi kullanırsanız kullanın değişmez.
Bağlanma Sabiti
Boyutsuz sabitlerden birisi de Plank sabiti (h), ışık hızı (c) ve bir elektronun taşıdığı elektrik yükü (e) bir araya geldiğinde oluşur. Bu üç sabit birbirine oranında, tüm birimler birbirini götürür. Yani, h.c/e2 yaklaşık 137,036’dır. Ayrıca bu sayının tersi 1/137.036 yaklaşık 0,007 elektromanyetik etkileşimin etkinlik ölçüsüdür ve buna “bağlanma sabiti” denir.
“Bağlanma sabiti” yüklü parçacıkları elektromanyetik enerjinin kuantum taşıyıcısı olan fotonlara bağlar. Bu ters sabit 1/137,036 “ince yapı sabiti” olarak adlandırılır.
Bu sayı fiziğin üç ana dalını birbiriyle ilişkilendirir. Bu nedenle çok önemlidir.
20. yüzyılın başlarından günümüze dek fizikçiler, bu sayının Büyük Birleşik Teori’nin (Grand Unified Theory) kilit noktasında yer aldığını düşünüyorlar.
bağıntıda, elektronun yükü şeklinde elektromanyetizma, ışık hızı şeklinde rölativite ve Planck sabiti şeklinde kuantum mekaniğini bir araya getirir.
Fakat bilim insanlar şimdilik 137 ile evrendeki diğer herhangi bir fiziksel yasaları arasında bir bağ kuramadılar. Böyle önemli bir denklemin p gibi önemli bir sayı vereceği beklendi, ama öyle olmadı.
Onca sayı içerisinde neden 137 sayısı, kimse şimdilik bilmiyor. Fakat gizemli 137 sayısı, bu bilinmezliğe rağmen fizikçilerin gözdesi durumunda.
Aslında bu sayıyla herhangi bir şekilde ilişkili tek şey büyük fizikçi Wolfgang Pauli’nin öldüğü oda numarası olan: 137’dir.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Kaynak**
Kaynak**
Bir yanıt bırakın