Güneşin 2,5 Milyon Katı Parlaklığındaki Yıldız Kayboldu

This illustration shows what the luminous blue variable star in the Kinman Dwarf galaxy could have looked like before its mysterious disappearance.

Güneşin 2,5 Milyon Katı Parlaklığındaki Yıldız Kayboldu

Bilim insanları 2019 yılında Güneşin 2,5 milyon katı parlaklığındaki büyük kütleli bir yıldızın ortadan kaybolduğuna tanık olmuşlardı.

This illustration shows what the luminous blue variable star in the Kinman Dwarf galaxy could have looked like before its mysterious disappearance.

Astrofizikçilerden oluşturulan bir ekip, kayıp yıldızın peşine düşmüşlerdi ve kısa zaman önce de çalışmalarını tamamladılar. Bu vakayı açıklayan bir kaç senaryo sundular. Bunlardan bir tanesi ise çok daha şaşırtıcı. Bu sürpriz açıklama ise, bu büyük kütleli yıldızın ölmüş olabileceği ve süpernova patlaması yaşamadan kendi içine çökerek bir kara deliğe dönüşmüş olabileceğidir. Ama bu şekilde bir yıldız intiharının eşi benzer görülmemiştir.

Araştırma ekibinden olan Jose Groh, “Yakın evrenin en büyük kütleli yıldızlarından birinin yavaş bir biçimde karanlığa karıştığını bulmuş olabiliriz.” diyor. Çalışmanın baş yazarı olan Andrew Allansa “Eğer tespitlerimiz doğruysa, böyle devasa bir yıldızın hayatının bu şekilde sonlandığının ilk doğrudan tespiti olacaktır.” diyor.

Kova takımyıldızıdında bulunan ve 75 milyon ışık yılı ötemizde bulunan bu yıldızın, 2001 ila 2011 seneleri arası iyi bir şekilde izlenip verileri kaydedildi. Gözlemlere göre bu yıldızın mükemmel bir “mavi ışık değişeni” (LBV) örneğidi. LBV’ler ömrünün sonuna gelmiş ve parlaklığı öngörülemeyen yıldızlardır. Bu tür yıldızlar evrende nadir bulunuyor ve henüz şimdiye kadar sadece bir kaç tanesi keşfedilebildi. Allan ve ekibi, bu LBV yıldızının evrimini daha iyi anlamak 2019 senesinde için Avrupa Güney Gözlemevin’de bulunan  Very Large Telescope’unu kullanacaklardı ki bu büyük görkemli yıldız ortadan bir anda tamamen kayboldu.

Normalde Güneşten çok daha büyük kütleli yıldızlar ömürlerinin sonlarına geldikleri zaman görkemli bir süpernova patlamasıyla patlarlar. Bu patlamalar ardından çok büyük mesafelere güçlü radyasyona ve iyonize gaz yaydığı için kolayca fark edilebilir. Bu patlama ardından kalan yıldızın yoğun çekirdeği ya nötron yıldızına ya da kara deliğe dönüşür. Her ikiside evrenin en gizemli iki maddesidir. Fakat Allan ve ekibinin gözlemlediği LBV yıldızı arkasında böyle izler bırakmadan sırra kadem bastı.

Bu gizemi çözmeye çalışan bilim insanları, 2002 ila 2009 seneleri arasında yapılan gözlemlerin verilerini incelediler. Yıldızın bu dönem içerisinde güçlü bir patlama evresi geçirdiğini, çok büyük miktarda kütleyi çok hızlı bir şekilde püskürttüğünü keşfettiler. LBV’lerin yaşlılık döneminde yaşlılığında bu durum benzeri patlamalar yaşanabiliyor. Bu tür patlamalar yıldızları olduğundan çok daha fazla parlak gösteriyor. Bu patlama muhtemellen 2011 senesinde son buldu.

Bu durum yıldızın analiz edildiği zaman neden bu kadar parlak olduğunu açıklıyor olabilir. Yine de bu durum, yıldızın patlama sonrası kaybolmasının nedenini açıklamıyor. Bu durumun açıklaması ise yıldız parlaklığının önemli bir kısmını kaybetmesinin ardından kalın kozmik bir toz perdesi ile gizlenmiş olması olabilir. Eğer bu durum gerçekleşmiş ise yıldız gelecek gözlemlerde tekrar ortaya çıkabilir demektir.

Daha heyecan verici ve bir o kadar tuhaf açıklama ise yıldızın patlamadan kurtulamayıp süpernovaya dönüşmek yerine kedi içine çökerek bir kara deliğe dönüşmüş olabileceğidir. Bilim insanları böyle bir durumun aşırı nadir bir durum olacağını belirtiyorlar. Yıldız patlamadan önce ki kütlesine bakılacak olursak oluşturmuş olabileceği kara deliğin kütlesinin güneşin 120 ila 85 katı kadar büyük olacağı tahmin ediliyor. Lakin bu durumun bir süpernova yaşamadan nasıl gerçekleştirebilmiş olacağı hala belirsizliğini koruyor. Bu belirsizliği kaldırmak ve ne olduğunu çözmek için yıldız üzerine çok daha fazla çalışma yapmak ve veri toplamak gerekiyor.

Yazan: Selim ÖZTEMEL

Kaynak

YouTube Kanalımız

Selim Öztemel (Platin Yazar) hakkında 1382 makale
Çılgın Fizikçiler ve Bilim İnsanları kurucusu, yazarı, YouTube kanalı editörü.

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*