Hapşırınca Neler Oluyor?

Hapşırınca Neler Oluyor?

Burundaki bir gıdıklama, hapşırmayı tetikleyerek tahriş edici maddeleri ve hastalığa neden olan patojenleri dışarı atmaya yardımcı olabilir. Ancak hapşırma refleksini kontrol eden hücresel yollar sinüslerin çok ötesine geçiyor ve tam olarak bilinmiyor. Şimdi, St. Louis’deki Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi’ndeki araştırmacılar tarafından yönetilen bir ekip, farelerde hapşırma refleksini kontrol eden spesifik hücreler ve proteinler tanımladı.

Washington Üniversitesi’nden Qin Liu, “Hapşırmamıza neyin sebep olduğunu – özellikle de nöronların alerjilere ve virüslere tepki olarak nasıl davrandığını – daha iyi anlamak, bulaşıcı solunum yolu hastalıklarının hapşırma yoluyla yayılmasını yavaşlatabilen tedavilere işaret edebilir” dedi.

Üniversitenin Kaşıntı ve Duyusal Bozuklukları Araştırma Merkezi’nde araştırmacı olan Liu, “Hapşırmanın arkasındaki sinirsel mekanizmayı inceliyoruz, çünkü kendi ailemin üyeleri de dahil olmak üzere pek çok insan mevsimsel alerjiler ve viral enfeksiyonlar gibi sorunlar nedeniyle hapşırıyor” dedi. Çalışmanın amacı, nöronların alerjilere ve viral enfeksiyonlara tepki olarak nasıl davrandıklarını, gözlerin kaşınmasına, hapşırmaya ve diğer semptomlara nasıl katkıda bulunduklarını anlamaktır. Son çalışmalarımız, sinir hücreleri ve tedavilerin geliştirilmesine yardımcı olabilecek diğer sistemler arasındaki bağlantıları ortaya çıkardı. hapşırma ve bulaşıcı solunum yolu hastalıklarıyla mücadele için. Hapşırma, solunum yolu enfeksiyonlarından bulaşıcı damlacıkları yaymanın en güçlü ve yaygın yoludur. Bilim adamları, merkezi sinir sisteminde ilk olarak 20 yıldan daha uzun bir süre önce hapşırma uyandıran bir bölge tanımladılar, ancak hapşırma refleksinin hücresel ve moleküler düzeyde nasıl çalıştığına dair çok az şey anlaşıldı.

Yeni çalışmada, Liu ve ekibi, hangi sinir hücrelerinin farelerin hapşırmasına neden olan sinyaller gönderdiğini belirleme girişiminde bir fare modeli kurdu. Araştırmacılar, fareleri, acı biberlerden yapılan keskin bir bileşik olan histamin veya kapsaisin içeren aerosol haline getirilmiş damlacıklara maruz bıraktılar. Her ikisi de insanlarda olduğu gibi farelerden hapşırmalara neden oldu. Liu’nun ekibi, kapsaisine tepki verdiği bilinen sinir hücrelerini inceleyerek, o maddenin neden olduğu hapşırmayla bağlantılı bir küçük nöron sınıfını tanımlanabildi.

Araştırmacılar daha sonra, bu sinir hücrelerine hapşırma sinyallerini iletebilecek nöropeptitler olarak adlandırılan molekülleri aradılar ve hapşırma için nöromedin B (NMB) adlı bir molekülün gerekli olduğunu buldular. Tersine, sinir sisteminin farelerde hapşırmaya neden olan kısmındaki NMD’ye duyarlı nöronları ortadan kaldırdıklarında, hapşırma refleksini bloke ettiler. Bu nöronların tümü, nöromedin B reseptörü adı verilen bir protein üretir. Bu reseptörü olmayan farelerde tekrar hapşırma büyük ölçüde azaldı. Liu: “İlginç bir şekilde, bu hapşırma uyandıran nöronların hiçbiri, beyin sapının solunum ve solunumla bağlantılı bilinen bölgelerinin hiçbirinde yer almıyordu. Hapşırmayı uyaran hücrelerin beynin nefes almayı kontrol eden bölgeden farklı bir bölgesinde olduğunu bulmamıza rağmen, bu iki bölgedeki hücrelerin doğrudan aksonları, yani sinir hücrelerinin kabloları aracılığıyla bağlı olduğunu da bulduk.” dedi.

Hapşırma ve Covid-19

Araştırmacılar ayrıca fare beyninin bir kısmını NMB peptidine maruz bırakarak hapşırma refleksini uyarabileceklerini buldular. Ayrıca hayvanlar herhangi bir kapsaisin, histamin veya diğer alerjenlere maruz kalmadıkları halde hapşırmaya başladı. Çünkü, insan rinovirüslerinin çoğunluğu ve Orta Doğu solunum sendromu koronavirüsü (MERS-CoV) ve COVID-19’a neden olan koronavirüs olan SARS-CoV-2 gibi koronavirüsler de dahil olmak üzere birçok virüs ve diğer patojenler, kısmen aerosol yoluyla yayılır. Liu, enfekte olduğu bilinenlerde hapşırmayı sınırlamak için NMB’yi veya reseptörünü hedefleyerek bu patojenlerin yayılmasını sınırlamanın mümkün olabileceğini söyledi. Liu, “Bir hapşırık havada 10 dakikaya kadar kalabilen virüs içeren 20.000 damlacık oluşturabilir. Aksine, bir öksürük 3.000’e yakın damlacık üretir veya birkaç dakika konuşarak aynı sayıda damla üretir.” dedi. Gelecekteki viral salgınları önlemek ve alerjenlerin neden olduğu patolojik hapşırmayı tedavi etmeye yardımcı olmak için hapşırmaya neden olan yolları anlamak önemli olacaktır. Onları bloke etmek için hapşırma refleksine aracılık eden nöronları ve bu nöronları aktive eden nöropeptitleri tanımlayarak, patolojik hapşırma tedavilerine veya enfeksiyonların yayılmasını sınırlama stratejilerine yol açabilecek hedefler keşfedilmiş oldu.