Higgs Bozonu
Evren her an bir yokluğa dönüşebilir, sorumlusu ise yakın zamanda keşfedilen bir parçacıkla ilgili. Higgs Bozonu olarak bilinen Higgs parçacığı, 2012 yılında Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’nın ATLAS dedektörlerinde keşfedildi. Higgs parçacığının varlığı ilk olarak aralarında Peter Higgs’in de olduğu bir grup bilim insanı tarafından öngörüldü. Higgs ve Englert öngörülerinde, bilim insanlarının 1960 lardan beri yeni parçacıkları keşfetmek için kullandıkları Standart Model’i kullandılar. Higgs parçacığı Standart Model’in erken dönemlerinden beri modele dahildi ancak çok az kişi bir gün keşfedilebileceğini düşünüyordu.
Higgs Alanı madde parçacıklarına (hatta Higgs Bozonu’na da)kütle özelliği kazandırdı. Stephen Hawking, varsayımsal olarak Higgs parçacığının eninde sonunda tüm evreni yok ediceğini ileri sürdü. Tenerife’deki Starmus Festivali’nde Hawking şu yorumu yapmıştı: “Higgs potansiyeli 100 giga elektron volt (GeV) ve yaz üzeri enerjilerde yarı kararlı hale gelebilecek, kaygı verici bir özelliğe sahip. Bu gerçek vakumun bir balon gibi şişip evreni vakum bozunması felaketine sürüklemesi demek. Giga elektron volt ve mega elektron volt parçacık fizikçilerinin atom altı parçacıkların kütlesini ifade etme şeklidir. Örneğin proton yaklaşık bir GeV kütleye sahipken, Higgs Bozonu 125 GeV kütleye sahiptir.Hawking söyleminde, evrenin tamamına yayılmış olan, Higgs Alanı’ndan bahsediyor,
Higgs parçacığından değil; ikisi birbirleriyle bağlantılı ama aynı şey değil. Bunu anlamak için elektron ve elektrik alanı düşünebilirsiniz. Vakum bozunması felaketi, evrenin gerçek temel seviyesinde olmaması yani her an çökebilecek olması demek. Uzaydaki vakum gerçek bir vakum değil.Gerçek vakum mümkün olan en düşük enerji seviyesi demektir. Higgs Alanı’nın tamamına yayıldığı bir evrende bu durum olmaz. Higgs’in diğer parçacıklarla kıyaslaması:Higgs Bozonu 125 milyar elektron volt. Üst kuark 170 milyar elektronvolt. Alt kuark 4.2 milyar elektron volt. Proton 938 milyon elektron volt. Nötron 940 milyon elektron volt. Elektron 0.5 milyon elektron volt. Higgs Alanı her yerde mevcuttur ve madde parçacıklarına kütle verir. Higgs Alanı’nı eşit olarak birbirinden ayrılmış toplar olarak düşünebiliriz. Bir normal madde Higgs Alanı’ndan geçtiği zaman alan uyarılır ve Higgs Bozonları oluşur. Bunlar parçacığın etrafını sararak onun kütleye sahip olmasını sağlar. Parçacıklar uzayda Higgs Alanı ile etkileşime geçmeden ilerleyebilir.Dolayısı ile Higgs Bozonları’ndan kütle kazanmazlar. Foton bu parçacıklardan biridir.
Yazan: Eymen Duman
Bir yanıt bırakın