İlk Canlılar Gelgitlerle mi Karaya Çıktılar?
İlk omurgalı canlılar günümüzden 400 milyon yıl önce karaya çıkmayı başardılar. Bu evrim ve bizim için önemli bir kilometre taşı oldu. Fakat bu gelmenin tam olarak nasıl olduğu, hangi türlerin olduğu ve bu türlerin nasıl gözüktüğü hala belirsizliğini koruyor. Acanthostega, Parmastega ve Ichthyostega gibi ilkel terapod fosilleri mevcut ve bu fosiller ilkel balıkların bile karaya çıktıklarını gösteriyor. Buna karşın omurgalıların karaya çıkması ile ilgili bir çok soru var.
Uppsala Üniversitesi’nden Hannah Byrene ve çalışma arkadaşları bazı balık türelerinin karaya çıkması ve uyum sağlayabilmesine gelgitlerin önemli bir rolü olduğunu belirtiyorlar. Gelgitlerin sudaki ve karadaki yaşam alanları için önemli bir yeri var. Gelgitler sayesinde deniz dibindeki bazı yerler günün belli zamanlarında kuru kalabiliyor. Gelgit ne kadar şiddetli ve deniz ne kadar sığ ise kuru kalan bölgeler o ölçüde daha kuru kalabiliyor. Bu bölgelerde yaşayan canlıların bu duruma karşı bir adaptasyon geliştirmeleri gerekiyor. Bu adaptasyonlara örnek olarak suyun taşıyıcı özelliği olmadan kendi başlarına hareket etmek ya da su duş solunum yapabilmek verilebilir. Bilim insanları da bu durumu düşünerek büyük gelgitlerin ilkel balıkları karaya çıkmada zorlamış önemli bir unsur olabileceğini düşünüyorlar.
400 Milyon Yıl Önce Böyle Büyük Gelgitler Var mıydı?
Bilim insanları bu durumu jeofiziksel simülasyonlar ile incelediler. Elde edlilen sonuçlara göre dünya tarihinde sadece düşük süreli evrelerde uzun süreli gelgit olayları yaşanmış. Fakat geç Silüryen ve eken Devon döneminde bazı bölgelerde kuvvetli gelgitler yaşanıyordu. Bu bölgelerin kanıtları da Güney Çin’de yer alan küçük bir kıtadır. Bu kıtanın sahillerinde meydana gelen gelgitler simülasyona göre 400 milyon yıl önce 4 metre yüksekliğindeymiş. Bu durumun ilginç yanı ise bu bölgenin geç Silüryen dönemde ilk kemikli balıkların evriminde en “sıcak nokta” olmasıdır. Kısa bir süre sonra erken Devon dönemde bu balkıların karaya uyum sağlayarak ilk kara omurgalılarını oluşturmuşlardır.
Bilim insanlarına göre, büyük gelgitlerin yaşandığı bu bölge büyük bir olasılıkla karaya geçişin yaşanmasında evrimsel süreçte büyük bir rol oynamıştır.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
İlginizi çekebilecek bir yazı daha: Tetrapodlar
Bir yanıt bırakın