İnsan Beyni Sıçanlara Aktarıldı
Bir organoid, bir organın gerçekçi mikro anatomiyi gösteren üç boyutta in vitro (yapay koşullarda) üretilmiş minyatür ve basitleştirilmiş bir versiyonudur. Kendi kendini organize eden nöral organoidler, insan gelişimini ve hastalığı modellemek için umut verici bir in vitro ortamını temsil eder.
İnsan beyninin gelişimi, hücrelerin çoğaldığı, farklılaştığı, göç ettiği ve daha sonra duyusal deneyimle arıtılan işleyen sinir devrelerini oluşturmak için kablo bağladığı olağanüstü bir kendi kendini organize etme sürecidir.
Üç boyutlu kültürlerde yetiştirilen insan kaynaklı pluripotent kök hücrelere öğretici sinyaller uygulayarak, insan kortikal organoidleri dahil olmak üzere sinir sisteminin belirli bölgelerine benzeyen kendi kendini organize eden organoidler olabilir. Kısacası organoidler gerçek beyin gibi beyin dalgası sinyalleri üretir. Bununla birlikte, organoidler, in vivo (canlının içinde) olarak var olan, olgunlaşmayı sınırlayan ve davranışı kontrol eden diğer devrelerle entegrasyonu imkansız kılan bağlantıdan yoksundur.
Karmaşık davranışsal nöropsikiyatrik hastalıklar bu nedenle organoidlerde incelenemiyor.
Bu soruna bir çözüm getirmek isteyen Stanford Üniversitesi araştırmacıları daha önce de yapıldığı için insan beyin organoidleri sıçan beynine nakledildi. Organoidler sıçanların duyguları kontrol eden bilateral somatosensori korteksler ve bilateral motor korteksler üzerine nakledildi. Nakledilen organoidler 3 ay içinde dokuz kat büyüdüğü görüldü. Bu 3 ay içinde farklı testlerle organoidlerin işlevi değerlendirildi. (Ses ile ilgili olaylara yanıtlar, nesne tanıma, korku ile şartlandırma gibi testler )
Hatta sıçanların bıyıklarına dokunulduğunda aktarılmış olan organoidlerdeki nöronlarında hareketi geçtiği gözlemlenmiştir. Böylece organoidlerin aktarılan hayvanların davranışlarını nasıl etkilediği de görülmüş oldu. Sinirlerde etkileşen bölgeler belli bir yöntem ile görselleştirilmiştir.
Ayrıca genetik bir bozukluk olan Timothy sendromu olan hastalardan alınan kök hücrelerden yapılan organoidler sıçanlara aktarıldı. Bu organoidlerde gelişim sürecinde spesifik bozukluklar olduğu görülmüştür.
İnsan beyninin gelişimini, evrimini ve hastalıklarını incelemek için aktarılan beyin organikleri büyük önem taşımaktadır.
Yazan: Bilge KAPLAN
Bir yanıt bırakın