İnsan Sesi ile Bardak Kırmak Mümkün mü?

Bir opera sanatçısı sahneye doğru ilerler, derin bir nefes alırken göğsü kabarır ve toprağı dahi titreten yüksek bir notayı serbest bırakır. Kristal cam kadehlerin hepsi paramparça olurken sesinin şiddeti tüm sahneyi kasıp kavurur. Bu sahneye sayısız çizgi film ve komedilerde rastlamışızdır. Peki insan sesiyle gerçekten cam kırılır mı? Bu soruyu cevaplamadan önce bu soruya cevap olacak bir başka soruyu cevaplayalım.

Rezonans Frekansı Nedir?

Her maddenin kendine has doğal bir rezonans frekansı vardır. Frekans genel olarak titreşim demektir. Bir maddenin birim zamanda -örneğin bir saniyede- yaptığı döngü sayısıdır. Örneğin bir saniyede kıyıya vuran dalga sayısı denizin frekansıdır. Rezonans ise genliğin sonsuza gitmesidir. Açıklamak gerekirse bir etkinin altında olan bir madde salınımlar gerçekleştirir. Bu salınımlar sırasında maddenin normal durumuna nazaran yaptığı yer değiştirme genliktir. Bu salınımlar eğer maddenin doğal frekansına eşit olursa maddenin genliği sonsuza dek artar. Bu duruma rezonans denir. Bir örnek verecek olursak; yatay bir çubuğa asılı bir sarkaç düşünelim. Sarkaca doğal frekansında (sarkaç salınırken en üst noktaya geldiği an) saniyede 20 kez salınıyor olsa da aynı frekansla kuvvet uyguladığında sarkaç gittikçe hızlanacaktır. Yani kendi frekansına eş düzenli kuvvet uygulanmaya devam edildikçe sarkaç hızlanacak ve sonunda ters dönecektir.

Peki asıl sorumuza dönelim. İnsan sesi ile bardak kırılabilir mi?

Ses ile Bardak Kırmak

Parmağınızı ıslatıp kristal bir cam bardağın kenarlarında gezdirdiğinizde ya da bardağa vurduğunuzda kulağınıza hoş bir tınlama sesi gelecektir. Bu bardağın doğal frekansıdır. Yani bağıran kişi aynı frekansı yakalayarak camın etrafındaki hava moleküllerini aynı frekansta titreştirerek camın titreşmesini sağlar. Ancak bu camın kırılacağı anlamına gelmez. Kolombiya Üniversitesi’nde mühendis olan Jeffrey Kysara ses ile cam bardağı kırmanın mümkün olabileceğini ancak olması için camın yüzeyinde camın kırılmasını sağlayacak mikroskobik kusurların olması gerektiğini belirtmiştir. Yani ses ile bir bardak kırılabilir ancak basınç altında kırılabilecek derecede mikroskobik hasarlı bir bardak seçilmelidir. Ünlü tenör Enrico Cariso’nun bir bardağı ses ile kırabildiği söylenmişse de kanıtlanamamıştır. Ancak cam bir bardağı kırmanız için ünlü bir tenör olmanıza gerek yok. Çıplak ses ile bir bardağı kırmak için pek çok koşulun olması gerekse de amplifikatör ile cam bir bardağı kırabilirsiniz.

Rezonans ile Sadece Bardak mı Kırılır?

Rezonans sadece bardak kırılmasında değil günümüzde ses enerjisi ile böbrek taşlarının kırılmasında da rol almaktadır. Hatta Amerika’da rüzgarla rezonansa girerek yıkılan bir asma köprü -Tacoma Narrows Köprüsü- dahi vardır.