Kan Grupları ve Rhesus Maymunları

Kan Grupları ve Rhesus Maymunları

Kan grubumuzu söylerken çoğunlukla A, B, 0, AB olduğumuzu belirttikten sonra artı ya da eksi olarak devam ederiz. AB Rh (er-haş) pozitif gibi. Peki ama bu Rh kısaltması nereden geliyor ve önemi nedir?

Öncelikle kanın yapısına bakalım. Kanın büyük kısmı sudan oluşmakla beraber plazma olarak bilinen sıvının içinde alyuvarlar, akyuvarlar ve trombositler de bulunur. Kan grupları genetik olarak aktarılır. A/B/0/AB Rh pozitif yahut negatif olacağımız anne babamızın kan grubuna bağlıdır. Kan grubunuz kanınızdaki antijen ve antikorlar ile belirlenir. Lise biyoloji bilgilerimize dönecek olursak kanında A antijenleri olan (ve B antijeni olmayan) biri A kan grubudur. Eski zamanlarda kanın önemi ve kan grupları bilinmediği için bir kişiye kan nakli yapılacaksa herhangi bir donörden kan verilebiliyordu. Bu sebeple kan bağışlarının çoğu başarısızlıkla sonuçlanıyordu. 0 kan grubu bir bireye AB kanının verilmesi alıcının kanındaki antikorların, vericinin kanındaki antijenlere saldırması pıhtılaşmaya ve kan naklinin başarısız olmasına yani ölüme sebep oluyordu ama 1901’e kadar kan grupları bilinmediği için bu başarısızlığın sebebi anlaşılamamıştı. Bu tarihten sonra AB0 sistemi ile kan gruplara ayrıldı.

Rh sistemi ise biraz daha farklı. İsmini Rhesus diye bilinen makak maymunlarının ilk iki harfi olan r ve h’den alıyor. Bilim insanları kan grupları üzerinde araştırma yaparken Rh faktörünü ilk olarak Rhesus maymunlarında keşfediyor ve isim böyle koyuluyor. Sonra yapılan araştırmalar insan ve rhesus maymunlarındaki Rh faktörünün tıpatıp aynı olmadığını gösterse de Rh ismi bilim dünyasında yerleştiği için böyle anılmaya devam ediyor. Rh faktörünün önemi ise 1940 yılında Philip Levine ve Rufus Stetson keşfedene kadar fark edilmiyor. Bu sistemde çok sayıda farklı kan grubu antijenleri olsa da en önemlisi RhD antijenidir. Eğer D antijenine sahipseniz Rh + olarak kan grubunuzun sonuna ekleyebilirsiniz. Rh(+) insanlar hem Rh(+) hem Rh(-) insanlardan kan alabilirken, Rh(-) insanlar yalnızca diğer Rh(-) insanlardan kan alabilirler.

Diğer hayvanların da kan grupları bizim gibi mi?

Kesinlikle hayır. Kan grupları hatta bazen rengi hayvandan hayvana değişiyor. Örneğin atlarda A, C, D, K, P, Q, U ve T olmak üzere sekiz ana kan grubu mevcut, ıstakozların kanı ise mavi renkli.

Yazan: Göktuğ DONK

Kaynak*

Kaynak**

Kaynak***

YouTube Kanalımız

Çılgın Fizikçiler (SEO Manager) hakkında 663 makale
Çılgın Fizikçiler ve Bilim İnsanları ekibi ve dışarıdan destek veren gönüllülerin yazıları.

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*