Kara deliklerin birleşmesinin sinyalleri 7 milyar yıl sonra Bize Ulaştı
İki kara deliğin birleşmesiyle oluşan çarpışmadan sekiz adet Güneş’in toplam enerjisi kadar enerji bir anda yayıldı. Bu enerji yani yerçekimsel şok dalgası yaklaşık 7 milyar yıl önce gerçekleşti ve Dünya’mıza henüz ulaştı. Mayıs 2019’da Amerika ve İtalya’daki lazer dedektörleri tarafından tespit edilebildiler.
Bilim insanları bu kara deliklerin, Güneş’in kütlesinin yüz kırk iki katı büyüklüğünde bir maddenin oluştuğunu düşünüyorlar. Bilim insanları daha önceleri daha küçük veya daha büyük kara delikler tespit etmişlerdi. Fakat bu keşif “orta büyüklükte” yeni bir kara delik sınıfına yol açtı. Bu orta büyüklük Güneş’in kütlesinin yüz ila bin katı büyüklüğünü kapsıyor.
Bu keşif Amerika ve Avrupa’da üç süper duyarlı yerçekimsel dalga tespit sitemine sahip, uluslararası LIGO-VIRGO ortaklığı tarafından duyuruldu.
Büyük kozmik olayları dinleyen bu aygıtlar 21 Mayıs 2019’da, saniyenin onda biri kadar süren ani bir sinyal yakaladı. İşte bu sinyal birbirine giren iki kara deliğin son anlarıydı. Bu kara deliklerin biri Güneş’in 66 diğeri ise 85 katı kütleye sahipti.
Nu olaya Fransa’da bulunan Cote d’Azur Gözlemevi çalışanı Prof. Nelson Christensen, “Bu gerçekten sıra dışı” yorumunu belirti. Konuyla ilgili BBC’ye konuşan Christensen, “Bu sinyal yedi milyar yıl boyunca yayılmış. Yani bu çarpışma, evrenin yarı yaşında gerçekleşti ve Dünya’daki dedektörlerimize henüz ulaştı” diye ekledi.
Keşif Evrenin Gelişmesinde sonuçlar oluşturabilir.
Araştırmacıların ilgisini çeken önemli bir kısımsa 85 Güneş kütlesine sahip kara deliğin çarpışmada olması. Çünkü, şimdiye kadar yapılan çalışma ve keşiflerde bu ölçekte bir kara deliğin kullanılmamasıydı. Nükleer yakıtlarını tüketen yıldızların kara deliklere dönüştüklerini biliyoruz. Fakat, fizik yasaları, özel olarak 65 ile 120 Güneş kütlesi aralığında kara deliklerin oluşmasının imkansız olduğunu gösteriyordu. Daha önceleri bu aralıkta kara delik oluşturabilecek yıldızların parçalanarak geride hiç bir şey bırakmadığı gözlemlenişti. Eğer bu teori geçerliliğini koruyorsa 85 Güneş kütleli bu kara delik başka kara deliklerin birleşmesi ile oluşmuş olabilir.
Glasgow Üniversitesi Profesörü Martin Hendry bu durumun evrenin gelişmesinde bazı sonuçlar olacağını şu sözler ile dile getiriyor:
“Daha büyük kara deliklerin oluşmasının bir yolu olarak, birleşmeler arasında bir sıralama olabileceğini dile getiriyoruz. Peki, bu 142 Güneş kütlesindeki kara delik de başka dev kara deliklerle birleşemez mi? Galaksilerin merkezindeki süper büyük kara delikler bu şekilde oluşmuş olamaz mı?”
LIGO-VIRGO işbirliğinin 21 Mayıs 2019’da gözlemlediği ve GW190521 olarak adlandırdığı bu olay iki akademik makale olarak kaleme alıyor.
Bilim insanları, dedektörlerin daha gelişmiş bir hale getirildiğinde daha çok ve sık kara delikler olayı tespit edebileceklerini söylüyorlar.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Kaynak* BBC Bilim Muhabiri: Jonathan Amos
Bir yanıt bırakın