Karbondioksit Miktarı Hiç Olmadığı Kadar Hızla Yükseliyor
Günümüzdeki artış oranı, Buzul Çağındaki artışa oranla 10 misli yüksek.
Son buzul çağın zirvesindeyken, kuzey yarımkürenin büyük bir buzullarla kaplıydı. Fakat o zamanlar bile genellikle Kuzey Atlantik’te devasa buz dağlarının serbest kalması ve kısa süreli olsa da hızlı ısınmayla karakterize edilen ve tekrarlanan ani iklim değişiklikleri yaşandı. Bu Heinrich olaylarına paralel olarak Dünya atmosferindeki metan ve karbondioksit seviyelerinde ani artışlara yol açtı.
Bununla birlikte bunların ne kadar şiddetli olduğu ve hangi zamanda meydana geldiği bilinmiyordu. Antarktika’dan alınan bir buz karot örnegi konuya netlik kazandırdı. Oregon Eyalet Üniversitesi’nden Kathleen Wendt ve çalışma arkadaşları, Batı Antarktika Buz Levhası’nın merkezindeki 3,2 kilometre derinliğindeki çekirdeğin 249 farklı katmanındaki izotopları ve gaz içeriğini analiz ettiler. Bu araştırma son 50 bin yıldaki ve özellikle de Buzul Çağı’ndaki iklim değişiklikleri sırasındaki atmosferik gazların ve iklimin evrimini anlaşılmasını sağladı. Sonuca göre, buz devrindeki her Heinrich olayı esnasında karbondioksit seviyelerinde önemli bir artış yaşandı. Bu karbondioksit artışının en büyüğü 39.500 yıl önce Heinrich Olayı 4 (HS4) esnasında gerçekleşti.
Bilim insanları atmosferdeki karbondioksit seviyelerinin sadece 55 yıl içinde milyonda 14 parça (ppm) kadar arttığını buldu. Bu artış 16.800 yıl kadar önce meydana gelen Heinrich olayı 1’deki kadar güçlü ve hızlıydı. Bilim insanları yoğunlukların 75 yılda on iki ppm arttığını söylüyor.
Karot örnekleri ayni zamanda Buzul Cağı sırasında ani karbondioksit artışlarına neyin sebep oldugunu ve Heinrich olaylarinin o dönemde ne gibi sonuçlar doğurduğuyla ilgili bilgiler de veriyor. Buz karotları, Heinrich olayları 1 ve 4’teki ani karbondioksit artışları esnasında daha ağır karbon izotopu 13C7de bir azalma olduğunu gösteriyor. Bu, küresel karbon döngüsünde daha derin bir değişikliğe işaret ediyor.
Sonuç olarak koşullara bağlı olarak küresel çapta bir iklim değişikliği yaşanıyor. Bilim insanlarının uzun süredir tahmin ettikleri gibi son buzul çağının sonu da bu olaylar zincirinden kaynaklanmış olabilir. Sonuçlar sadece Buzul Çağı’ndaki iklim değişikliklerine ilişki yeni bilgiler vermekle kalmayıp, günümüzdeki iklim değişikliği ile de ilgili bilgiler sunuyor.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Southern Ocean drives multidecadal atmospheric CO2 rise during Heinrich Stadials, PNAS, 13.05.24.
Bir yanıt bırakın