Kısa Kısa Bilgiler
Sosyal medyamızda yayınladığımız Kısa Kısa Bilgiler serisini derledik keyifli okumalar…
En Eski Ağaç
ABD’deki Kayalık Dağlar’ında bulunan bristlecone çamı 5.072 yaşında. Mısır’daki Büyük Piramit yapıldığı zaman bu ağaç 500 yaşındaydı.
En Tehlikeli Ağaç
Amerika kıtasına özgü olan manşinel ağacının (Hippomane mancinella) öz suyu deriye değer değmez kabarcık oluşturur. Göze gelirse kör yapar. Meyvesinden alınan tek ısırık şiddetli ağrılara neden olur.
Sessiz Yardım Çığlığı
Tütün bitkisi ile beslenen Chloridea virescens isimli tırtılın tükürüğünde bulunan kimyasal bitkiye değdiği zaman, bitki bazı gazlar salgılar ve bu gazlar tırtılın düşmanı olan yaban arısını bitkiye çeker.
Dünyanın En Tehlikeli Hayvanı
Dünyanın en tehlikeli hayvanı anofel sivrisineğidir. 2015 yılında 210 milyon kişiye sıtma bulaştırdı ve bunların 430 binininin öldümüne sebep oldu.
Mavi Gün Batımı
Soluk Mavi Gezegenimiz Dünya’da gün batımı kızıl renkte iken, Kızıl gezegen Mars’ta gün batımı mavi renktedir.
Büyük Tur
Güneş oluştuğu günden bu yana Galaksimiz Samanyolu’nun merkezinde bulunan kara deliğin etrafında ancak 20 tur atmıştır.
En Çalışan Organ
Bedenimizde en çok çalışan organımız Gözdür. İnsan gözü 10 renk ayırt edebilir ve her gün ortalama göz kası 100 bin kez kasılır.
Zafer İçin Yüksekten Uç
Dünyanın en yüksekten uçan kuşuları benekli akbabalarıdır. 11.300 metre yükseklikten uçabilirler. Bu yükseklikte uçarken Everest tepesi 2.500 metre aşağıda kalır.
Onlar Her Yerde
Deniz seviyesinde 11 bin metre derinlikte olan Mariana Çukur’unda yaşayan bakteriler vardır. Antartika’da buz yüzeyinin 800 metre altındaki Whillans Gölü’nde de bakteriler keşfedilmiştir.
Titrek Dev
Yaklaşık 40 hektar alana yayılmış yaklaşık 40 bin gövdesi olan Pando isimli titrek kavak korusu aslında tek bir kök sistemine bağlı tek bitkidir. Gövdenin ortalama yaşı 130 iken kök 80 bin yaşında. Ağırlığı ise 6 bin ton dolayında dünyanın en ağır canlısıdır.
Dünyanın En Büyüğü
Yaşayan en büyük canlı ABD’de Utah’ta bulunan yaklaşık 8 buçuk kilometrekarelik alana yayılmış Armillaria ostoyae türü mantardır. Asıl kısmı toprak altında olan bu mantar 2.400 yaşında olduğu düşünüşüyor.
Dünyanın En Küçüğü
Yaşayan en küçük canlı İzlanda yakınlarında deniz tabanında bulunan Nanoarchaeum equitans bakterisidir. Çapı 400 nanometredir. (1 nanometre 1 metrenin milyarda 1’i)
En Eski Protez
Dünyanın bilinen en eski protezi 2.700 yıllık bir Mısırlının mumyasında keşfedilmiş: Tahtadan yapılmış ayak başparmağı protezidir.
Radyasyon Geçirmez
Deinococcus radiodurans isminli bir bakteri türü insan hücrelerinin dayanabileceği radyasyon seviyesinin 3 bin katı radyasyona dayanabiliyor.
Gerçek Zaman Yolcusu
2000 yılında ABD’de yerin 600 metre altında bir tuz kristalinin içerisinde keşfedilen 250 milyon yıllık bakteriler laboratuvarda tekrar canlandırıldı.
Dünya’nın Gerçek Sahipleri
Dünya’da 100 milyar ile 1 trilyon arasında bakteri türü olduğu düşünülüyor ve bunların %99’u henüz keşfedilememiş durumda.
Elektronik Devrim
20. yüzyılın 2. yarısında başlayan elektronik devrimin temelinde Einstein, Bohr, Dirac, Heisenberg ve Schrödinger gibi dev fizikçilerin kurduğu kuantum mekaniği vardır.
Dış Sindirim Aracı
Beyaz karıncaların bazı türleri yuvalarında mantar yetiştirirler. Fakat amacları bu mantarları yemek değildir. Mantarların yumuşattığı ve sindirimi kolaylaştırdığı bitki parçalarını yerler. Mantarı “dış sindirim aracı” olarak kullanırlar.
Donmuş Gölde Kurtarma Çalışması
Rus uzay aracı Soyuz, 16 Ekim 1976 yılında Dünya’ya gelirken oluşan sorunlardan dolayı Kazakistan’da bulunan donmuş Tengiz Gölü’ne inmiştir. -20 santigrat derecede yürütülen kurtarma çalışması 9 saat sürmüş ve 2 astronot kapsülü kurtarılmıştır.
Yazının İcadı
İnsanlık ilk kez bir şeyleri kaydetmek için 5.200 yıl önce Sümer’de yazmaya başladı.
Kitabın Atası
Kitabın atası olan papirüs ruloları, Mısırlıların papirüs bitkisinden üretilen ve kağıdı andıran rulolara yazmasıyla ortaya çıkmıştır.
Kitaba Çeyrek Kala
Papirüsün yerini 2. yüzyılda antik Yunan kenti Pergamon’da (Bergama) keşfedilen parşömen aldı. Parşömen koyun, keçi ya da dana derisinden yapılıyordu. Bu sayede kitaba benzer ilk kodeks dene ciltli metin oluştu.
Kağıt ve Matbaa’nın İcadı
Kağıt MS 105 yılında Çin’de keşfedildi. Kitaplar yıllarca elle yazıldı ve bu yüzden hem az hem de pahalıydı. Fakat matbaanın yine Çin’de 1.000’li yıllarda keşfedilmesi ile üretimi hızlandı ve ucuzladı. Avrupa’da ise 1440 yılında bulundu.
Okuma – Yazma
Yazı, M.Ö. 3000 civarlarında bulundu halde, gelin görün ki aradan koca bir 5 bin yıl geçmesine rağmen dünyada okuma-yazma bilmeyen milyonlarca insan bulunuyor.
Fahrenheit 451
Kâğıdın tutuşma sıcaklığı; 451 Fahrenheit derecedir. İsmini buradan alan “Fahrenheit 451” bilimkurgu romanı Ray Bradbury’nin baskıcı bir geleceği anlattığı muhteşem eserdir.
Ok ve Yay
En eski ok uçları 70 bin yıl önce Güney Afrika’da, Yay ise Doğu Afrika’da 48 bin yıl önce ortaya çıktı.
Takı ve Süsler
En eski boncuklar 140 bin yıl önce fasta ortaya çıkmıştır. Salyangozların delinmesi ile yapılan bu boncuklar iplere diziliyordu. Avrupa’da ise 115 bin ila 120 bin yıl önce Neandertaller tarafından kullanılıyordu. Modern insan ise ancak 70 bin yıl önce Güney Afrika’da takıp takıştırmaya başladı.
Beyniniz Acıyamaz
Beyinde hiç acı algılayıcı sinir bulunmaz. Baş ağrıları, görünenin aksine beynin içinden gelmez.
Hayvanlardaki Değişik Duyular
Electroreception; Köpekbalıklarında elektrik alanların sezmelerini sağlar.
Magnetoreception; Manyetik alanları sezen kuşlarda ve böceklerde yön bulmakta kullanırlar.
Echolation: Balıklar, basıncı sezmek icin kullanırlar.
Kızılötesi görüş: Baykuşlar ve geyikler tarafından gece avlanmak ya da beslenmek icin kullanırlar.
Lucy’nin İsmi
Lucy’nin ismi onu keşfeden bilim insanlarının o sırada dinledikleri Beatles’ın “Lucy in the Sky with Diamonds” (Lucy elmaslar ile gökyüzünde) gelmektedir. 1974 yılında keşfedilen Australopithecus afarensis fosiline Etiyopya’da “Dinkinesh” yani “Sen Harikasın” deniyor.
Kaç Ağaç Türü Var
Dünya’da en az 73.274 ağaç türü mevcut. Yapılan devasa araştırma sonucu 90 ülkeden 38 milyon ağaç haritalanmıştır ve %43’lük çeşitliliği ile Güney Amerika’daki tropikal ormanlarında bulunur.
Samanyolu ile Yön Bulma
Kutsal bok böceği gündüzleri Güneş ile yönünü bulurken, gece ise Samanyolu yıldızları ile yönünü buluyor. Eğer üstü örtülürse, adeta gözü kapatılan bir insan gibi yönünü bulamaz.
Bir Saniye Ne Kadar?
Bir saniye olarak adlandırılan zaman dilimi sezyum atomunun 9.192.631.770 kere titreşimi kadardır.
Bonus:
Karşıık Hafrli Söczklüer
Yalpian bir arasirtmyaa gröe baslingaç ve btiis harlferi dıışdna süczök içiknedi harlfrein karıştırlmsaı süzcökliren okunmısanı hiç etkeliyimor.
Çnükü beiyn okmua srasııdna her hrafi okmuuyor; söczükelri btüün oraalk okyour.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Bir yanıt bırakın