Küstüm Otunun Gizemi
Küstüm otu bilimsel adıyla Mimosa pudica özellikle çocukların ilgisini çeken elle dokunulduğunda yapraklarını kapatan bir bitkidir. Aslında son yıllarda bitkileri dünyasının sandığımız gibi sessiz olmadığına dair çok fazla araştırma gündem de olsa da Küstüm Otu yüzyıllardır bir canlı olduğunu bize ispat çabasındadır.
Batı Avustralya Üniversitesi’nde biyoloji profesörü olan Monica Gagliano’ nun yazdığı bir makale bu özel bitkinin nasıl ve ne şekilde bize kendini anlattığını söylüyor. Gagliano’nun bir bitkisi var ve bu bitki yalnızca neler olduğunu hatırlamakla kalmıyor, aynı zamanda bu hatırayı bir ay kadar saklıyor.
İşte bitkimiz bu: Mimosa pudica
Bitkilerin beyni olmayabilir, bu bilinen bir gerçek ancak sinyalleri ilettikleri karmaşık bir ağa sahipler. Bitkilerde hafızayı destekleyen kimyasal veya hormonal bir birleştirici mekanizma olabilir mi? Bir hayvan beyni gibi olmaz tabi. Tamamen farklı bir şey dağıtılmış ve henüz anlayamadığımız bir şekilde organize kalabilen bir akıl olması gerekir ancak Gagliano, Mimosa pudica‘nın bunu bulmamız için bize meydan okuduğunu söylüyor.
Bitkilerin gizemli dünyasına adım attığımızda harika bir kapı aralamış oluruz. Sadece küstüm otu değil, tüm bitkiler kendi aralarında iletişim kurarlar. Bu bize belki de bir memory geliştirdiklerini göstergelerinden biridir.
Bitkilerin hava yoluyla haberleşmesinin mümkün olduğu daha önce ispatlanmış, tahribata uğramış bir bitkinin emdiği kimyasalların komşu bitki tarafından tespit edildiği ortaya konmuştu.
Yeraltında ise bitkiler Mycorrhizae adlı mantarlardan oluşan bir ağ ile birbirine bağlı.
Ecology Letters adlı dergide yayımlanan araştırma, bu mantarların bitkiler arasında iletişime de yardımcı olduğunu ortaya koydu.
İngiltere’deki ekolojik araştırma kurumlarının yürüttüğü çalışmada bu mantarların oluşturduğu ipliğimsi ağın etkileri incelendi. Araştırma ekibi özellikle yaprak biti istilasının etkisini inceledi. Birçok bitki, hem bu bitleri uzak tutan hem de onlarla beslenen yaban arılarını çeken kimyasal maddeler salgılama yoluyla bu bitlere karşı mücadele ediyor. Araştırma ekibi beş bakla bitkisi yetiştirerek üçünde Mycorrhizae mantar ağlarının oluşmasına olanak tanıyıp diğer ikisinde bunu engelledi. Hava yoluyla iletişimi engellemek amacıyla bitkiler poşetlerle örtüldü. Bir bitkinin yaprak bitlerinin istilasına uğramasına izin verildi. Mycorrhizae mantarları bulunan bitkilerin hemen kimyasal savunma sistemi geliştirdiği görülürken, diğerlerinde herhangi bir kimyasal tepki gözlenmedi.
Araştırma ekibinden John Pickett, Mycorrhizae mantarının bitkiden fotosentez ürünleri aldığı için bitkiye bir iyilik yapması gerektiğini, eskiden bitkiye besin sağlama yoluyla bunu yaptığını düşünürken bu araştırma ile mantarın iletişim işlevini gördüklerini açıkladı. Pickett bunun etkili ve güçlü bir sistem olduğunu vurguladı.
Belki de bir gün bitkilerin belki de zamanın en güçlü tanığı olduğunu öğreneceğiz.
Kaynakça
https://www.bbc.com/turkce/haberler/2013/05/130510_bitki_iletisim
Bir yanıt bırakın