Kuzey Işıkları

Günümüzde genellikle kuzeyde gözlenebildikleri için bu ışıklara ‘Kuzey Işıkları’ denilmektedir. Ancak kuzey kutbunda yaşayan ilk insanlar bu ışıkları gökyüzünde dans eden ruhlar sanıyorlardı. Bu sebepten bu ışıklara Romalı şafak tanrıçasının adı olan ‘Aurora’ ismini vermişlerdi.

Gözlemlendikleri bölgeye göre kuzey veya güney ışıkları olarak adlandırılan bu ışıklar yüksek enlemlerde yaygın olarak gözlemlenmektedir. Kuzey ışıkları güneşten solar rüzgar formunda gelen enerjinin, dünyanın manyetik alanı ile etkileşime girmesi sonucu oluşur. Dünyanın manyetik alanı ile etkileşime giren bu solar rüzgar bir elektrik enerjisi oluşturur. Bu elektrik enerjisi elektronları uzaydan dünya atmosferine gönderebilir. İvmelenen bu elektronlar atmosfere çarptığında enerjilerini atmosferimizde %78 oranında bulunan azota ve %21 oranında bulunan oksijene aktarırlar. Bu olaya ‘uyarma’ denir. Uyarılan azot ve oksijen gazları normal durumlarına dönerken, ışık formundaki küçük enerji patlamaları olarak gözleyebileceğimiz fotonlar yayarlar. Farklı renklerde gözlemleyebileceğimiz bu eşsiz ışıkların rengi oksijenin mi azotun mu elektronlar tarafından uyarıldığına, bu gazların ne kadar yoğun olduğuna ve elektronların hareket hızına bağlı olarak değişmektedir. Bu eşsiz ışıklar gökyüzünde yeşil, mor, mavi ve kırmızı renklerde gözlemlenebilirler. Buna rağmen atmosferdeki oksijen ve azot oranına bağlı olarak en çok yeşil ve mor renklerde gözlemlenir.

Bir görsel şölen sunan ışıklar aslında dünyanın jeomanyetik alanının etrafında konumlanmış görülebilir fırtınalardır ve eğer şiddetli bir Aurora fırtınası gerçekleşir ise uydu sistemleri ve güç kaynakları bozulabilir. Auroralar sadece bizim gezegenimize özgü değillerdir, manyetik alanı ve atmosferi olan her gezegende auroralar gözlenebilir. Hatta global manyetik alanı olmayan Mars’ta bile auroralar görülebilir, çünkü Mars’ın atmosferi solar rüzgarla etkileşime girebilir. NASA şimdiye kadar Jüpiter, Satürn ve Uranüs’te aurora gözlemlemiştir.

Kuzey ışıkları gökyüzünde beliren büyüleyici görüntüleri ile pek çok insanın ilgi odağı konumundadır. Bu doğal olay bu sebepten turizm etkinliğine dönmüş ve turistler için özel turlar organize edilmiştir. Norveç, İzlanda, Kanada, İsveç, Alaska, Finlandiya, İskoçya ve Tromso kuzey ışıklarını gözlemek için başlıca ziyaret yerlerindendir.