Lenf Sistemindeki Bozukluklar Alzheimer Tedavisini Engelliyor
Alzheimer nörodejeneratif bir hastalıktır, beyinde hatalı katlanmış amyloid beta proteinlerden oluşan plaklar birikmesine yol açar. Bunlar beynin metabolizmasını etkileyerek nöronların ölmesine sebep olur. Bu nedenle tedavi için en çok çalışma bu plankların birikmesini engellemek için yapılıyor.
Fareler üzerinde yapılan yeni bir araştırmaya göre, immünoterapiler uygulanırken beynin lenfatik sisteminin güçlendirilmesi, Alzheimer hastaları için daha iyi klinik sonuçlara yol açabilir. İmmünoterapileri gibi tedavilerin, beynin lenfatik sistemi Alzheimer ile yaşayanların beyinlerinde biriken amiloid-beta proteinini daha iyi boşaltabildiğinde daha etkili olabileceğini düşündürmektedir.
Amiloid-beta’nın anormal birikimi, Alzheimer hastalığının bir özelliğidir. Beynin hücresel kalıntıları ve diğer atıkları uzaklaştıran lenfatik drenaj sistemi bu birikimde önemli bir rol oynar. 2018 çalışması yaşlanan farelerin beyinlerinde bozulmuş lenfatik damarlar ve artan amiloid-beta birikintileri arasında bir bağlantı olduğunu gösterdi ve bu damarların yaşa bağlı bilişsel gerileme ve Alzheimer’da rol oynayabileceğini düşündürdü. Lenfatik sistem, kan damarlarının yanında uzanan ve bağışıklık hücrelerini ve atıkları lenf düğümlerine taşıyan damarlardan oluşur. Lenfatik damarlar, beyni ve omuriliği çevreleyen zarlar olan beynin meninkslerine uzanır.
Bu yeni çalışma için araştırma ekibi, beyindeki lenfatik drenajın ne kadar iyi çalıştığını değiştirmenin amiloid-beta düzeylerini ve amiloid-beta’yı hedefleyen antikor tedavilerinin başarısını etkileyip etkilemediğini belirlemeye çalıştı. Araştırmacılar, erken dönem Alzheimer’ın bir fare modelini kullanarak, bir grup farenin beyinlerindeki lenfatik damarların bir kısmını çıkardılar. Bu fareleri ve ayrıca bir kontrol grubunu, aducanumab‘ın bir fare versiyonu da dahil olmak üzere monoklonal antikor terapilerinin enjeksiyonlarıyla tedavi ettiler.
Daha az işlevsel lenfatik sistemlere sahip farelerde Alzheimer patolojisinde başka bir faktör olan iltihaplanmaya neden olan amiloid-beta plakları ve diğer bağışıklık hücrelerinin daha fazla birikmesine sebep oldu. Dahası, araştırmacılar, Alzheimer hastalarının beyinlerindeki bağışıklık hücrelerini, beyin zarı lenfatik sistemi azalmış farelerinkiyle karşılaştırdıklarında, beyindeki belirli bağışıklık hücrelerinin, mikroglia’nın (glial hücrelerden merkezi sinir sisteminde bulunan makrofajlardır) genetik parmak izlerinin insanlar arasında çok benzer olduğunu buldular. Bu fareler ayrıca öğrenme ve hafıza performansı testinde daha kötü performans gösterdiler, bu da beyindeki işlevsiz lenfatik drenajın bilişsel bozukluğa katkıda bulunduğunu ve amiloid-beta’yı hedefleyen antikorlar için zorlukları artırdığını düşündürdü.
Araştırmacılar ayrıca beynin lenfatik sistemini güçlendirmenin bu değişiklikleri tersine çevirip çeviremeyeceğini değerlendirdi. Farelere, beynin meningeal lenf damarlarının işlevini artıran bir büyüme faktörü ile birlikte amiloid-beta antikor terapileri enjekte ettiler. Tedavi edilen fareler, yalnızca daha düşük amiloid-beta birikimlerini değil, aynı zamanda beynin meninkslerinde lenfatik sistemin bazı kısımlarının genişlemesini de gösterdi.
Araştırmacılar, gelecekteki çalışmaların, yaşlandıkça beynin lenfatik sisteminin ne kadar iyi çalıştığını belirlemeye yardımcı olabileceğini öne sürüyorlar. Bu, lenfatik sistemin amiloid-beta ve diğer bileşikleri ne kadar iyi drene ettiğini iyileştirebilecek hedefe yönelik tedavilerle sonuçlanabilir ve böylece Alzheimer’ın ilerlemesini yavaşlatabilir.
Yazan: Bilge KAPLAN
Kaynak**
Bir yanıt bırakın