Mars Mantosu Sanılandan Daha Soğuk
NASA’nın Mars sondası InSight sondasının son ölçümleri, Mars içerisi için yeni veriler sundu. Mars için ilk veriler 2018 yılından günümüze dek görev yapan InSight sondasından gelmişti. Sismometresi ile Mars’ta çok sayıda deprem meydana geldiği ve volkanik etkiler oluştuğu görülmüştü. Son veriler ise Kızıl Gezegen’in iç yapısı, kayaç yapısı ve oluşumu ile ilgili yeni bilgiler sundu.
Maryland Üniversitesi’nden Quancheng Huang ve çalışma arkadaşları, InSight tarafından kaydedilmiş 5 Mars depreminin dalga motifini inceledi. Bu depremlerin 3.400 ila 4.400 kilometre uzaklıkta meydana gelmiş. Bu dalgalar Mars mantosunun kayaçlarına yansıdığında, süreksizliklerin oluştuğu, doku ve koşulların değiştiği sonucu elde edildi.
Bu tür geçiş bölgesi yer mantosunun 410 kilometrelik derinlikte yer alırı ve manto olivin minerallerinden, wadsleyite gibi karmaşık mineral formalarına geçişi gösterir. Mars, Dünya’ya göre daha küçük olduğundan, bu geçiş bölgesinin daha derinde olduğu düşünülüyordu. Fakat tam olarak nerede olduğu manto kayacının sıcaklığına ve bileşenine bağlıdır. Bu yüzden sismik süreksizliğin derinliği önemli bilgiler barındırır.
Analizlere göre, teorik modellerle beklendiği gibi Mars mantosunda da süreksizlik var. Fakat Mars’taki geçiş süreksizliği 1.006 metre derinlikte bulunuyor. Bilim insanları modelleme ile, bölgedeki manto kayacının 1.331 derece olduğunu öğrendiler. Bu da Mars mantosunun beklenenden çok daha soğuk ve esnek olduğu anlamına geliyor. Yer mantosunda bu geçiş, muazzam manto tabakasına karşın 12 kilometre kalınlığında. Bu farklılıktan dolayı, Mars mantosunun benzer sıcaklık potansiyeline sahip olduğu fakat daha fazla demir içerdiği öngörülüyor. Ayrıca Mars kabuğu, Dünya kabuğuna kıyasla 10 ila 15 kat daha fazla sıcaklık üreten radyoaktif element bulunduruyor. Böylece tartışılan Mars modellerinin yalnız %2 ila %5’nin Mars mantosunun bileşeni ile örtüştüğü anlamına geliyor.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Bir yanıt bırakın