“Matematiğin Nobeli” Fields Madalyası Sahibi İlk Kadın: Dr. Maryam Mirzakhani
Dünya geçmişten günümüze ilham verici başarı hikâyelerine sahip kadınlarla dolu…
Bu yazıda o kadınlardan biri ile tanışacağız; çok başarlı bir bilim insanı olan Dr.Meryem Mirzahani’nin ilham ve başarı dolu hayatını yakından tanıyacağız.
Daha 30’lu yaşlarındayken matematikte çığar açan bir profesör olacak olan Maryam Mirzakhani İran’nın başkenti Tahran’da 3 Mayıs 1977’de doğdu. Verdiği röportajlarda çocukluğundan bahseden Mirzakhani; çocukluğunda tutkusnun kitap okumak olduğu ve öyküler uydurmayı sevdiğini, aslında ilk hayalinin yazarlık olduğunu söylemiş
Mirzakhani’nin ilkokula gittiği zamanlar İran-Irak savaşı dönemlerine denk gelmiş. Ancak ilkokul bittiğinde savaş da bittiğinden, Tahran’da iyi bir okulda eğitimine devam etmiş. Elinden kitap düşürmeyen ve bulduğu her şeyi okumaya çalışan Maryam, ortaokula başladığında matematik konusunda gelecekteki başaralarını bilen bizlerin beklediği gibi bir üstün başarı gösterememiş. Hatta ortaokulundaki bir öğretmeni onun “Matematiğe pek yeteneği olmadığını” dile getirmiş.
Mirzakhani bu konuyu direkt kendi anlattığı bir videoda, o yaşlarda başkalarının sizin hakkınızda ne düşündüğünün insan hayatında ne kadar büyük bir rol oynadığını söylüyor. Öğretmeninin bu kanaati, Mirzakhani’de birtakım özgüvensizliklere yol açmış, ancak matematiğe olan ilgisi değişen öğretmeni ve abisinin kendisine 1’den 100’e kadar olan sayıların toplanması sorusunun cevabıyla başlamış. Abisi, Mirzahani’ye bu sorunun nasıl çözüldüğünü Gauss adlı dergiden okumuş. Ve dergideki çözüm şekli, Mirzakhani’yi kendi deyimiyle büyülemiş. Ödüllü matematikçi o anı şöyle özetliyordu: “O zaman ilk defa, kendim çözememiş olsam da, bir sorunun çözümüyle mutlu olmuştum.”
Mirzakhani, matematik serüveninin ilk resmi adımını lisedeyken katıldığı Uluslararası Matematik Olimpiyatları’nda atmış. İlk yıl 6 testin beşinden tam puan alan Maryam, 42 üzerinden 41 puan alarak altın madalyayı kazanmış. Bir sene sonra olimpiyatlara tekrar katılan Mirzakhani, bu kez tam puanla ikinci kez altın madalya kazanarak, önemli başarı elde etmiş.
Bu başarılardan sonra eğitimini matematik üzerine şekillendirmeye karar veren Dr. Maryam Mirzakhani, Tahran’daki Şerif Teknoloji Üniversitesi’den 1999 yılında mezun olmuş. Lisansüstü çalışmları için Amerikaya giderek doktora çalışmasını Harvard Üniversitesi’nde tamamlamış. Buradaki doktora danışmanı ise kendsinin de ileride sahip olacağı Fields Madalyası’na sahip, Curtis Tracy McMullen’dı.
McMullen, Mirzakhani’den her zaman hayranlıkla bahsetmenin yanı sıra onun yıllarca ilerleme kaydedilmemiş problemler çözebilmek için benzersiz bir vizyon ve hayal gücüne sahip olduğunu belirtmiş.
Meryem Mirzahani doktarasını bitirmesinin ardından Clay Matematik Enstitüsü ve Princeton Üniversitesi’nde görev yaptı. Yıl 2008 olduğunda Stanford Üniversitesi’nde profesör oldu. Burada; hiperbolik geometri, ergodik teori, simplektik geometri ve Teichmüller teorisi üzerine odaklandı.
Kendisiyle ilgili sorulara yanıt verirken “Kolayca yılan biri değilimdir” diyen Mirzakhani 2014 yılında, 1936’dan beri verilen ve matematiğin Nobel’i sayılan Fields Madalyası’nı kazanan ilk kadın matematikçi oldu.
Çok önemli başarılara imza atmış olan Dr. Maryam Mirzakhani, genç yaşında yakalandığı kanser yüzünden 15 Temmuz 2017’de henüz 40 yaşındayken aramızdan ayrıldı.
Onun hayat hikayesinin hayallerini gerçeğe dönüştürmek isteyen herkese ilham olmasını diliyor, öyküsünü sizlerle paylaşmakla beraber Mirzakhani’yi saygıyla anıyoruz.
Yazan: Göksu YÜCEL
Kaynak**
Bir yanıt bırakın