Modern İnsan Burnu, Neandertal DNA’sıyla Biçimlenmiş

Modern İnsan Burnu, Neandertal DNA’sıyla Biçimlenmiş

Modern insanın Neandertallerin yaşadığı zamandan günümüze kadar varlığını koruyan Neandertal genleri, yağların indirgenmesinde, bağışıklık sisteminin güçlenmesinde, cilt ve saçlarımız üzerinde etkili olduğu biliniyor. Bu genler ve DNA sekanslar, kalıtımımıza, atalarımızın Neandertaller ile çiftleşmeleri sonucunda yerleşmiş. Bu genetik miras yeni kuşaklara avantajlar sağladığı için de (örnegin Avrupa’daki soğuk iklime uyum sağlama gibi) Avrupalının kalıtımında günümüzde kadar gelebilmiştir.

Fudan Üniversitesi’nden (Sanghay) Qing Li ile çalışma arkadaşları, Neandertallerden kalan başka bir genetik miras daha keşfettiler. Çalışmada, Latin Amerika’da yaşayan ve farklı soylardan gelen 6.486 kişinin kalıtım verileri incelendi. Araştırmanın amacı yüzün biçiminden ve özelliklerinden sorumlu genleri tespit etmekti. Bunun için ekip belli başlı gen varyantlandaki korelasyonları arayarak, araştırmaya katılanların otomatik olarak ölçülen yüz özelliklerini inceledi. Bu şekilde yüz özellikleriyle bağlantılı 42 kalıtım bölgesi tespit edildi.

Bunların arasında daha önceki karşılaştırmalı araştırmalarla bulunan sekanslar ve 33 yeni bölüm daha bulunmakta. Afrika, Asya ve Avrupa’dan gelen genetik veriler ile tamamlayıcı bir karşılaştırma, bu DNA delilerinden 26’sının diğer popülasyonlarda da olduğunu gösteriyor. DNA’nın yeni keşfedilen bölümlerinden biri yalnızca modern insanlarda daha yaygın olmakla birlikte, Neandertallere kadar geçmişe gidiyor. İçimizde biraz Neandertal mirası taşıdığımızı zaten biliyorduk fakat, artık bu Neandertal DNA’sının bir kısmının yüzümüzü de şeklilendirdiğini biliyoruz.

Bilim insanlan kalıtımımızda daha önce bilinmeyen ve yüz özelliklerimizi belirleyen 33 DNA sekansı tespit ettiler. Bunların arasında Neandertallerden gelen ve burnumuzun şeklini de belirlemeye yardımcı olan birinci kromozom üzerindeki bir bölgede var.

Test edilen kalıtımların %31‘i kadarı bu kalıtım bölgesinde Neandertal varyantlan taşıyordu. Neandertal’den miras kalan sekans 1q32.3 birinci kromozom üzerinde yer alıyor ve protein kodlayan bir genin bir parçası değil, genlerin etkinliğini düzenleyen kalıtım parçalarından biri. Ayrıntılı analizlerden anlaşıldığı üzere, 1q,32.3, ATF3-geni ile bağlantılı. Bu gen ise her şeyden önce embriyo gelişimi sırasında, yüzümüzün orta kısmının biçimlenmesinden sorumlu gen. Araştırmadan çıkan sonuca göre 1q32.3’deki Neandertal etkileri, burun kısmını biraz uzatıyor.

Burun yapımızın doğal seçilim ile biçimlendidi zaten tahmin ediliyordu. Çünkü burun yapısı solunan havanın sıcaklığının ve neminin ayarlanması için çok önemli. Neandertallar soğuktan korunmak için uzun burunlara sahiptiler. Her ne kadar Neandertal’den miras aldığımız özellikler daha az belirgin olsa da, Afrika’dan gelen atalarımıza Avrupa’daki soğuk havaya uyum sağlamada yardımcı olmuş olabilir. 1q32.3’deki Neandertal kısımlar, özelikle de Amerikan yerileri arasında yaygın şekilde bulunuyor.  Dolayısıyla bilim insanları bu durumun Sibiryalı atalardan miras kalmış olabileceğini düşünüyorlar.

Yazan: Selim ÖZTEMEL

Nose shape gene inherited from Neanderthals, Science Daily, 08.05.2023

YouTube Kanalımız