Modern İnsanın Burnu Neandertal DNA’sıyla Şekilenmiş
Bilim insanları kalıtımımızda daha önce bilinmeyen ve yüz özelliklerimizi belirleyen 33 DNA sekansı tespit ettiler. Bunların arasında Neandertallerden gelen ve burnumuzun şeklini belirlemeye yardımcı olan birinci kromozom üzerindeki bir bölge de var.
Modern insani-ın kalıtımında günümüzde hala varlığını koruyan Neandertal genleri, yağların indirgenmesinde, bağışıklık sisteminin güçlenmesinde, cilt ve saçlarımız üzerinde etkili oluyorlar. Bu genler ve DNA seansları, kalıtımımıza, atalarımızın Neandertallar ile çiftleşmeleri sonucunda yerleşmiştir. Bu genetik miras yeni kuşaklara avantajlar sağladığı için de (örnegin Avrupa’daki soğuk iklime uyum saglama gibi) Avrupalıların kalıtımında günümüzde kadar gelmiştir.
Fudan Üniversitesi’nde (Şanghay) Qing Li ile çalışma arkadaşları, şimdi Neandertallerden kalan başka bir genetik miras daha buldu. Çalışma çerçevesinde Latin Amerika’da yaşayan ve farklı soylardan gelen 6.486 kişinin kalıtım verileri incelendi. Amaç yüzün biçiminden ve özelliklerinden sorumlu genleri bulmaktı. Bunun için ekip belli başlı gen varyantlarındaki korelasyonları arayarak, araştırmaya katılanların otomatik olarak ölçülen yüz özelliklerini inceledi. Bu şekilde yüz özellikleriyle bağlantılı 42 kalıtım bölgesi tespit edildi.
Bunların arasında daha önceki karşılaştırmalı araştırmalar ile bulunan sekanslar ve 33 yeni bölüm var. Avrupa, Asya ve Afrika’dan gelen genetik verilerle tamamlayıcı bir karşılaştırma, bu DNA dizilerinden 26’sının diğer popülasyonlarda da bulunduğu gösteriyor. DNA’nın yeni keşfedilen bölümlerinden biri yalnızca modern insanlarda daha yaygın olmakla birlikte Neandertallere kadar uzanıyor. İçimizde biraz Neandertal mirası taşıdığımızı zaten biliyorduk ama artık bu Neandertal DNA’sının bir kısmının yüzümüzün şeklini de etkilediğini tespit keşfedildi.
Test edilen kalıtımların %31‘i kadar bu kalıtım bölgesinde Neandertal varyantları taşıyordu. Neandertal’den miras kalan sekans 1q32.3 birinci kromozom üzerinde yer alıyor ve protein kodlayan bir genin bir parçası değil, genlerin etkinliğini düzenleyen kalıtım parçalarından biri. Ayrıntılı analizlerden anlaşıldığı üzere, 1q32.3, ATF3-geniyle bağlantılı. Bu gen ise her şeyden önce embriyo gelişimi sırasında, yüzümüzün orta kısmının biçimlenmesinden sorumlu. Çalışmadan çıkan sonuca göre 1q32.3 deki Neandertal etkileri, burun kısmını biraz uzatıyor.
Burun biçimimizin doğal ayıklanmayla biçimlendiği zaten tahmin ediliyordu. Çünkü solunan havanın sıcaklığını ve neminin ayarlanması için çok önemli. Neandertaller soğuktan korunmak için uzun burunlara sahipti. Her ne kadar Neandertalden miras aldığımız özellikler daha az belirgin olsa da, Afrika’dan gelen atalarımıza Avrupa’daki soğuk havaya uyum sağlamada yardımcı olmuş olabilir. 1q32.3 deki Neandertal kısımları özellikle de Amerikan yerlileri arasında yaygın. Bu yüzden bilim insanları Sibiryalı atalardan miras kalmış olabileceğini tahmin ediyorlar.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Nose shape gene inherited from Neanderthals, Science Daily, 8.05.2023
Bir yanıt bırakın