NASA’nın James Webb Teleskopu Uzak Gezegende Su Tespit Etti
NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu, Güneş benzeri uzak bir yıldızın yörüngesinde dönen sıcak, kabarık gaz devi bir gezegeni çevreleyen atmosferde, bulutların ve pusların kanıtlarıyla birlikte suyun belirgin imzasını yakaladı.Bu James Webb Teleskobu daha önce de bizlere evrenin “en derin” fotoğrafını bizlere göstermişti.
Bu gözlem, Webb’in uzak atmosferleri analiz etme konusundaki benzeri görülmemiş yeteneğini gösteren, bugüne kadarki türünün en ayrıntılısı. WASP-96 b, Samanyolu’ndaki 5.000’den fazla onaylanmış ötegezegenden biridir. Güney gökyüzü takımyıldızı Phoenix’te kabaca 1.150 ışık yılı uzaklıkta bulunan, güneş sistemimizde doğrudan bir benzeri olmayan bir tür gaz devini temsil ettiği belirtildi. Jüpiter’inkinin yarısından daha küçük bir kütleye ve 1,2 kat daha büyük bir çapa sahip olan WASP-96 b, Güneşimizin etrafında dönen herhangi bir gezegenden çok daha kabarıktır. 538 santigrat dereceden daha yüksek bir sıcaklıktadır.
NASA’ya göre WASP-96 b, Güneş benzeri yıldızına son derece yakın bir yörüngede, Merkür ile Güneş arasındaki mesafenin sadece dokuzda biri kadardır ve her üç buçuk Dünya gününde bir tur tamamlar. Büyük boyut, kısa yörünge süresi, kabarık atmosfer ve gökyüzünde yakındaki nesnelerden gelen kirletici ışığın olmaması, WASP-96 b’yi atmosferik gözlemler için ideal bir hedef haline getirir.
Hubble Uzay Teleskobu, son yirmi yılda çok sayıda ötegezegen atmosferini analiz etmiş ve 2013’te ilk net su tespitini yakalamış olsa da, Webb’in anında ve daha ayrıntılı gözlemi, Dünya’nın ötesinde potansiyel olarak yaşanabilir gezegenleri karakterize etme arayışında ileriye doğru dev bir sıçramaya işaret ediyor.
Yakın Kızılötesi Görüntüleyici ve Yarıksız Spektrografı
21 Haziran’da Webb’in Yakın Kızılötesi Görüntüleyici ve Yarıksız Spektrografı (NIRISS), gezegen yıldız boyunca hareket ederken WASP-96 sisteminden gelen ışığı 6.4 saat boyunca ölçtü. Bu, geçiş sırasında yıldız ışığının genel olarak kararmasını gösteren bir ışık eğrisi ve kızılötesi ışığın bireysel dalga boylarının 0,6 ile 2,8 mikron arasındaki parlaklık değişimini ortaya çıkaran bir iletim tayfı ile sonuçlandı.
Işık eğrisi, gezegenin diğer gözlemlerden zaten belirlenmiş olan gezegenin varlığı, boyutu ve yörüngesi gibi özelliklerini doğruladı. İletim spektrumu, atmosferin önceden gizlenmiş ayrıntılarını ortaya çıkardı: Suyun açık imzası, pus belirtileri ve önceki gözlemlere dayanarak var olmadığı düşünülen bulutların kanıtı.
Bu NIRISS gözlemi, Webb’in, potansiyel olarak yaşanabilir gezegenlerinki de dahil olmak üzere, dış gezegenlerin atmosferlerini mükemmel ayrıntılarla karakterize etme gücüne sahip olduğunu göstermektedir.
NIRISS tarafından yakalanan WASP-96 b’nin spektrumu, bugüne kadar yakalanan bir ötegezegen atmosferinin yalnızca en ayrıntılı yakın-kızılötesi iletim spektrumu olmakla kalmaz, aynı zamanda, görünür kırmızı ışık ve spektrumun bir kısmı da dahil olmak üzere oldukça geniş bir dalga boyu aralığını kapsar. (Daha önce diğer teleskoplardan erişilemeyen 1,6 mikrondan daha uzun dalga boyları).
Spektrumun bu kısmı, WASP-96b spektrumunda hemen belirgin olmayan ancak Webb tarafından gözlemlenmesi planlanan diğer ötegezegenlerde tespit edilmesi gereken oksijen, metan ve karbon dioksit gibi diğer anahtar moleküllerin yanı sıra suya karşı özellikle hassastır.
Araştırmacılar, atmosferdeki su buharı miktarını ölçmek, karbon ve oksijen gibi çeşitli elementlerin bolluğunu sınırlamak ve atmosferin sıcaklığını derinlikle tahmin etmek için spektrumu kullanabilecekler. Daha sonra bu bilgiyi gezegenin genel yapısı ve nasıl, ne zaman ve nerede oluştuğu hakkında çıkarımlarda bulunmak için kullanabilirler.
Yazan: Bilge KAPLAN
Kaynak*
Kaynak**
Bir yanıt bırakın