Nasıl Oluyor Zaman Bir Türlü Geçmezken Yıllar Geçiyor?
Bazen zamanın çok hızlı geçtiği, bazen ise zamanın adeta durduğu hissine kapılırız. Duygusal zaman, içinde bulduğumuz şartlara göre hızlanıp ya da yavaşlayabilir. Çünkü zaman algımız, çevremizdeki gelişen olaylara verdiğimiz fizyolojik tepkilerin yarattığı ruhsal durumdur. Örneğin 8 yaşında bir çocuk için doğum günü bir türlü gelmek bilmezken, 65 yaşında biri için bir yıl hemencik geçebilir. Bu durum çocukluk döneminde kısa zaman aralıklarının, yetişkinlik dönemine kıyasla çok daha büyük bir parçayı temsil etmesi ile alakalıdır.
Ayrıca yaşlandıkça beynin işlemi hızını yavaşlattığı ve sinirsel ağların dallanıp budaklanarak daha karmaşık hale gelmesinden dolayı veri iletiminin zorlanmasıyla da alakalı olduğu düşünülüyor. Yani yaşlandıkça beynin saniyede kavradığı bilgi miktarı azaldığından dolayı, bu zaman diliminde sığdırılan bilgi azalmış oluyor. Buda neticede zamanın daha hızlı aktığı için oluşturuyor. Bunu saniyede binlerce imgeyi yakalayan ağır çekim kameralar gibi düşünebiliriz.
Bir diğer durumsa duygu durumumuzdur. Mutlu olduğumuz ya da eğlendiğimizde, zaman uçup gider. Tam tersi sıkıldığımızdaysa bir türlü geçmek bilmez. Bu durum “bedenlenmiş biliş” kuramı ile açıklanıyor. Çevremizdeki dünya ile ilgili algımız, fiziksel duyguların işlemden geçirilmiş durumudur.
Örneğin acıktığımızda ya da üşüdüğümüzde zamanın daha yavaş geçtiği algısını kapılırız. Dikkati dağıtacak bir şey olmadığında, bedensel varlığımız odaklanmaya başlar ve zaman yavaşlar. Fakat dikkatimizi başka bir şeye odaklarsak, bedenden gelen sinyalleri kulak asmayız ki buda zamanın hızlı akmasına sebep olur.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Why does time fly or drag? How emotions warp our temporal perceptions, New Scientist, 15.06.2023
Bir yanıt bırakın