İçimizdeki Neandertal Geninden Fazlası
Neandertaller Y Kromozomunu Nasıl Yitirdi?
Neandertaller, yiyecek, toprak hatta eş için bile sürekli rekabet içinde olduğu, kendilerine göre daha hafif siklet akrabalarıyla ömürlerini geçirdiler. Bu iri yarı ve daha erkeksi türün baskın olması beklenir fakat durum hiçte öyle olmadı. Neandertaller zaman içerisine yok olurken Dünya çapında baskın tür olan Homo Sapiens yükselişe geçti.
Peki ne oldu da Neandertaller kaybetti?
Yeni yapılan bir araştırmaya göre; 100 bin yılı aşkın süre önce Homo Sapiens erkekleri Neandertal kadınları ile üremesiyle Homo Sapiens‘te olan Y kromozomu Neandertal erkekleri arasında nesilden nesile aktarıldı. Sonunda ise Neandertal kromozomunun yerine geçtiği ortaya çıktı.
Bu keşif yıllarıdır bilim insanlarının neden Neandertal Y kromozomu bulamadığının nedenini açıklıyor olabilir. Bir diğer problem günümüzde kullanılan Neandertal DNA’ları genel olarak kadın DNA’larıydı. Erkek DNA’ları ya gerekli şekilde korunamamış ya da bakteri bulaşmış durumdaydı. Yani Neandertal DNA örneklerinde fosil kıtlığı yaşanıyor. Araştırmanın baş yazarı, Max Planck Erimsel İnsan-Bilim Enstitüsü İşlemsel Bilim Uzmanı Janet Kelso şaka yoluyla:
“Bir ara Neandertal erkeğinin gerçekte var olup olmadığı konusunda şüphe duymaya başladık” durumu bu şekilde değerlendiriyor.
Yine Max Planck’dan Martin Petr, modern erkek insanların Y kromozomlarından alınan küçük parçaların DNA diziliminden yararlanılarak eski insanların Y kromozomlarındaki DNA’yı bulup çıkarmayı ve her ikisi arasında bağlantıyı çözümleyebilecek çığır açan bir yöntem geliştirdiklerini duyurdular. Yöntem Neandertaller ve çağdaş insanların kromozomlarının çok benzerlik taşıyor. Az sayıda farklılık olduğu içim bu az sayıdaki baz çiftleri tespit edilebiliyor.
Bilim insanları günümüzden 53 bin ila 38 bin yıl önceleri yaşamış 3 Neandertal erkeği (İspanya, Belçika ve Rusya) ile Neandertallerin yakın akrabası olan günümüzden 130 bin ila 46 bin yıl önce Sibirya’da yaşamış 2 Denisovan erkeğinin parçalanmış Y kromozomlarını incelediler. DNA dizilimleri incelenip çözümlemeler tamamlandığında ilginç bir sonuç ile karşılaşıldı. Neandertal erkeğinin Y kromozomunun daha yakın akrabası olan Denisovan erkeğinin Y kromozomundan çok modern insanının Y kromozomuna benzediği görüldü. Bilim insanları bu iki türün 600 bin yıl önce modern insanlardan ayrıldığını hatırlatıyor.
Neandertallerde Mitokondriyal DNA
Günümüzden 100 bin ila 38 bin yıl önce yaşamış Neandertal kalıntıları, daha önceleri fosillerde tespit edilen eski Neandertal mitokondriyal DNA’sının (mtDNA) yerine, anneden alınan modern insan kanının mitokondriyal DNA’sı içeriyordu.
Bu durumu en iyi şekilde açıklayacak senaryo modern erkek insanlarının 100 bin ila 370 bin yıl önceleri Neandertal kadınları ile çiftleşmiş olmasıdır. Bu çiftleşmeden meydana gelen yavrulara modern İnsan Y kromozomu aktarılmış olamalı. Daha sonraları ise modern Y kromozomu bulunan bu yavrular aracılığı ile hızlı bir şekilde Avrupa ve Asya’da bulunan küçük Neandertal gruplarına yayılmış olabilir. Bu modern Y kromozomu da, Neandertal Y kromozomunun yerini aldı.
Science dergisinde yayımlanan çalışmada, enterasan bir bölümde yer alıyor. Modern insanlar ile çiftleşen eşlerin, günümüz Homo Sapienslerin ataları olmadıkları, bir olasılık ile Afrika’dan ilk göç eden ve daha sonraları soyu tükenen bir topluluğun olabileceğinin altı çiziliyor. Modern insanlarda ki Neandertal Gen’leri daha sonraları 70 bin ila 50 bin yıl önce yaşanmış başka bir çiftleşmeden aktarıldı biliniyor.
Doğal Seçilim Homo Sapiens‘i Seçti!
Bilim insanları bu yenilenmenin nedenini tam olarak bilmeselerde büyük ihtimalle modern insanın Y kromozomunun doğal seçilimde bir avantaj sergilediği soncundalar. Neandertaller, modern insanlara göre çok daha küçük gruplar halinde yaşıyorlardı. Küçük nüfuslu gruplarda özellikle X ve Y gibi eşey kromozomlarda bozucu değişimler daha sık olmaktadır. Bir diğer yanda yer alan atalarımız Neandertallere göre daha kalabalık ve daha çok çeşitli içeren bir toplukta yaşıyordu. Böylelikle Modern insan genetik bir üstünlük kazanmış olabilir.
Cold Soring Harbor Laboratuvarında işlemsel biyoloji uzmanı Adam Siepel’e göre diğer bir olasılıkla, Neandertallerin zamnala bu modern insan mitokondriyal DNA’sını kazandıklarını ve modern insan Y kromozomu ile etkileşime yardımcı olduğunu belirtiyor.
Bu fikri sınamanın en iyi yolu ilk Neandertallerden DNA örnekleri alıp, Y kromozomlarının Denisovan erkeklerinin Y kromozomlarına benzeyip benzemediğine bakmaktır. Princeton Üniversitesi Nüfus Genetiği uzmanı Josh Akey, araştırmanın Homo Sapiens ile Neandertaller arasında ki harmanlamanın “insanlık tarihinin tanımlayıcı bir özelliği” olduğunu ortaya koyduğunu belirtiyor. Bu harmanlamanın modern insanlara Neandertal geni vermesi ile kalmayıp Neandertallerde de köklü bir değişime yol açtığını ifade ediyor.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Kaynak**
İlginizi çekebilecek bir yazı daha: Neandertaller Genleri Covid -19 Hastalığını Ağırlaştırıyor
İlginizi çekebilecek bir yazı daha: Ne Kadar Neandertal Olduğunuzu Öğrenebilirsiniz
İlginizi çekebilecek bir yazı daha: Neandertal Geni Olan Kadınlar Daha Fazla Çocuk Doğurur
İlginizi çekebilecek bir yazı daha: İnsanların Diğer Canlılarla Olan Gen Benzerliği
İlginizi çekebilecek bir yazı daha: Ölümü ve Sonrasını Ne Zaman Düşünmeye Başladık?
Bir yanıt bırakın