Nikola Tesla Kimdir?
20. yüz yıldan sorumlu Zamanın Ötesinde Bir dahi, Fizikçi, mucit, elektrik ve mekanik mühendisi olan Nikola Tesla 10 Temmuz 1856, Smiljan’da dünyaya geldi.
Babası bir Ortodoks papazı olan Milutin Tesla aynı zamanda bir şair ve yazardı. Zengin bir kütüphanesi vardı.
Annesi Duka Mandiç Tesla ise çalışkan bir köylü kadındı. Aynı zamanda ev ve tarlada kullanmak üzere çeşitli aletler üretmişti.
Tesla Küçüklükten beri rüzgarlardan, nehirlerden ve şimşeklerden etkilenmişti. Bu merakı ona ilerde ‘‘Şimşeklerin Çocuğu’’ lakabını kazandıracaktı.
Kariyerine 1881 de Budapeşte’de bir Amerikan telefon şirketinde elektrik mühendisi olarak başladı. Bir gün arkadaşı ile parkta yürürken yere çizdiği yeni elektrik motoru fikri İndüksiyon Motoru patentine dönüştü. Bu motor aletlerden tertibatlara, arabalara, endüstriyel sanayilere kadar her yerde kullanılmaktadır.
Tela bu olay hakkında:
“Alternatif akım için ürettiğim ilk motor zihnimde canlandırdığımla aynıydı. Zihnimde gördüğüm resimleri ürettim ve tam beklediğim gibi çalıştı.” demiştir.
Akım Savaşlarına Doğru
28 yaşındaki Tesla, cebinde az bir para ve patronundan aldığı referans mektubuyla Edison’la tanışmak için Amerika’ya taşındı. Bu referans mektubunda yalnızca şu sözler yer alıyordu
‘‘İki büyük adam biliyorum biri sizsiniz diğeri de bu genç adam.’’
Edison onu işe aldı ve 50.000 $ ikramiye karşılığında şirketinde ki jeneratörlerin yeniden tasarlanmasını istedi.
İşe başlayan Tesla çok kısa zaman içerisinde harika bir iş çıkardı. Edison’a giderek parasını istedi. Edison ise ‘‘ Dalga geçiyor olmalısın Amerikan mizah anlayışını hiç öğrenmemişsin daha’’ diyerek söz verdiği parayı vermedi. Bunun üzerine Tesla istifasını verdi. Ve akım savaşlarının ilk kıvılcımı böylece ateşlenmiş oldu.
İşsiz kalan Tesla New York City de 1 yıl çukur kazarak geçimini sağlarken Bütün hayalleri yavaş yavaş yok olmaya başlıyordu.
Bu sırada Edison’un doğrusal akım taşıyan kabloları bir örümcek ağı gibi şehrin üstünü örtmeye başladı. Bundan rahatsız olan Tesla Edisonun Doğrusal akımına karşı yeni bir akım geliştirilebileceğine inandı. Bunun üzerine alternatif akımı keşfetti.
Alternatif akım taşıyan kablolar doğrusal akım taşıyan kablolara göre çok çok ince ve maliyeti çok daha azdı.
Direct Current= DC kalın
Alternating Current = AC ince
Milyoner girişimci George Westinghouse Tesla’nın icatlarının uzun mesafelere daha ucuz maliyette güç iletimini başarabileceğini düşünerek patentleri 60.000 $ ve Westinghouse Şirketinin yüklü bir hissesi (%40) karşılığında satın aldı. AC başarılı olursa Tesla zengin olacaktı.
Westinghouseing karalama propagandasına başlayan Edison AC’ın tehlikeli olduğunu halka empoze etmeye çalıştı. Halka açık alanlarda çeşitli hayvanlara ac vererek hayvanları öldürdü. Bu şekilde AC insan sağlığını tehdit ettiğini iddia etti.
Bunca karalamaya karşın tarihteki ilk tam elektrikli fuar olan 1893 Chicago Dünya Fuarı’nın aydınlatılma işi Tesla’ya verildi.
Bu mağlubiyete sinirlenen ve son kozunu kullanmak isteyen Edison kendi ampulünün kullanılmasına izin vermedi. Ve Tesla yeni bir ampul yaparak, 6 ayda 50.000 adet ampül üretip fuarı ışıklandırmayı başardı.
1899 yılında 43 yaşındayken Colorado çayırlarında kablosuz enerji deneyleri yapmaya başladı. Bir laboratuvar ve 25 metrelik kule inşa etti. Ve buradan 12 milyon volt üretti. Bir keresinde kendi üzerinden 10 milyon volt geçtiği söylenir. Laboratuvarında yaptığı deneylerde 1 mil (1,609344 km) ötedeki ampulleri kablosuz yakmıştı. Tesla sık sık kablosuz enerji ile elinde tuttuğu ampullerin yandığını gösteriyordu. Yerel halk onun büyücü olduğunu ve tanrının işine karıştığını düşündü.
Tesla Bobini dev bir elektrik pompası gibi çalışır 120v u 500.000v çıkarır. Akımı suyun akışına, voltajı suyun basıncına benzetirsek suyun çıkışına ağızlık eklenirse su basıncının gücü katlanarak artar suyun akış hızı düşer. Küçük birincil bobinden daha büyük ikincil bobine geçerken voltaj muazzam artar akım düşer. Bu olay Tesla bobinini trafo yapar.
Ve yine bu dönemde uzayla iletişime geçtiğini iddia etti. O zamanlar delirdiğini sanmışlardı ama günümüz teknolojisi onun yolunu izliyor.
O zamanının ötesinde bir dâhiydi.
“Bırakın doğruları gelecek söylesin ve herkesi eserlerine ve başarılarına göre değerlendirsin. Bugün onların olsun; ama uğrunda çok uğraştığım gelecek, benimdir.”
1895 de Tesla Laboratuvarı da yangın çıktı ve her şey kül oldu. Tekrar başa dönen Tesla bu sefer farklı bir sınava tabi tutulacaktı.
Tesla kompleks bir jeneratörü ve trafo sistemi tasarlayıp mühendisliğini yaptı. 1896 da uzak mesafeden ilk AC hidroelektrik santrali devreye girdi ve Buffalo şehri aydınlattı. Şelale Saniyede 3 milyon litrelik akışından 2.4 milyon kilowatt elektrik üretti.
Kendisi düğmeye basıldığında orda değildi ama çalışacağına emindi.
1898 de uzaktan kumandayı icat etti ve 2 metreden kontrol edilebilen bir gemi ile gösteri yaptı.
Tesla aynı zamanda deprem makinesi yaptığını da iddia etti. Bir mekanik osilatör ile inşaat halindeki binayı salladığını söyler.
“Birkaç saniyede binanın titremeye başladığını hissettim. On dakika daha devam etseydim binayı ve sokağı yıkabilirdi. Aynı cihazla Brooklyn Köprüsünü 1 saatten kısa bir süre içinde East Rivera indirebilirdim.”
Prensipte; her şeyin rezonans frekansı vardır ve bir osilatör gibi dış kuvvetle uyarıldığında her malzeme parçalanabilir.
Tesla ölüm ışınları yani lazerleri de hayal etti.
Polarize edilmiş güçlü ışınlar ile uzak mesafelerde ki hedeflerin etkisiz hale getirilebileceğini savundu.
Guglielmo Marconi radyoyu icat etmesinden ötürü 1909 da Nobel ödülü aldıysa da aslında Tesla’nın patentlerini kullandığı çok sonra anlaşıldı. Ve patent gerçek sahibine verildi.
Tesla bu duruma:
‘‘Marconi iyi bir dost. 17 adet patentimi kullanıyor. Bırakın devam etsin.’’ demişti.
Tesla son yıllarını New Yorker Otelde Geçirdi.
Odası 3327 numaralı odaydı. Kullandığı eşyalardan Oda numarasına kadar her şeyin üç ve üçün katı olması gibi birçok takıntısı vardı. Hatta bir güvercinin eşi olduğunu bile iddia ediyordu.
7 Ocak 1943 New Yorker otelde hayata veda etti.
Tesla, hayatı boyunca paraya, itibara, üne ve unvana önem vermedi. Sadece gelecek ve insanlık için çalıştı.
“Para insanların kendine biçtiği kıymete haiz değildir. Benim bütün param deneylere yatırılmıştır. Bunlarla yeni keşiflerde bulunup insanoğlunun yaşamını biraz daha kolaylaştırmasını sağlıyorum.’’
Kaynak: “Deneylerle Bilim İnsanları #1 / Nikola Tesla” Bölümünden esinlenerek yazılmıştır.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Video:
Bir yanıt bırakın