Oldukça Küçük Kırmızı Dev Yıldızlar Keşfedildi

Oldukça Küçük Kırmızı Dev Yıldızlar Keşfedildi

Bilim insanları, Güneş Sistemimizin de içinde bulunduğu Samanyolu Galaksisi’nin geleceği hakkında bilgi sahibi olmamıza olanak sağlayacak küçük kırmızı dev yıldızlar keşfetti. Bu yıldızların, kırmızı dev olarak nitelendirilen yıldızların arasında bulunan ve olağan dışı şekilde küçük yıldızlar oldukları gözlemlendi. Sidney Üniversitesi’nden Dr. Yaguang Li’nin ortak yazarı olduğu makalede Li, küçük kırmızı dev yıldızları keşfettikleri için çok şanslı olduklarını ve bu yıldızları bulmanın oldukça zor olduğunu belirtti.

İki kırmızı devden oluşan bir ikili sistem, Fotoğraf: Nasa Goddard Space Flight Center S.Wiessinger

Kırmızı Dev Nedir?

Bir adım geriden gelerek öncelikle ‘Kırmızı dev nedir?’ sorusuna yanıt bulalım. Yıldızlar genellikle süpernova patlamaları sonucunda oluşurlar ve zamanla farkı boyutlara ulaştıktan sonra patlayarak ölürler. Yıldızlar kırmızı cüce, turuncu, sarı, beyaz yıldızlar, mavi-beyaz dev yıldızlar ve kırmızı dev yıldızlar olarak sınıflara ayrılırlar. Kırmızı dev yıldızlar; yıldız evriminin son aşamasındaki ölmekte olan yıldızlardır.

Kırmızı Dev Yıldızları Anlamak Neden Önemli?

Gezegenimizin de içinde bulunduğu Samanyolu Galaksisi milyonlarca kırmızı dev yıldızı barındırmaktadır. Güneş Sistemi’nin merkezini ve Dünya’daki yaşamın kaynağını oluşturan Güneş’in de bir yıldız olduğunu düşünürsek; yıldızları anlamak Güneş Sistemi’nin geleceği hakkında bilgi edinmeye olanak sağlayacaktır. Kırmızı devleri anlayabilmek ise bizim açımızdan özel bir öneme sahiptir, çünkü Güneş 4,5 miyar yıl ila 5 milyar yıl içerisinde bir kırmızı deve dönüşecektir.

Keşfedilen Küçük Kırmızı Dev Yıldızlar

Gökbilimciler kırmızı devlerin yoğun olduğu bölgelerde iki farklı özelliğe sahip, zayıflamış 40 tane küçük kırmızı dev keşfettiklerini bildirdi.  Kırmızı dev yıldızların genellikle beyaz cücelerle birlikte ikili sistemler halinde bulundukları bilindiğinden, küçük kırmızı devlerin de varlığı gökbilimciler tarafından tahmin ediliyordu. Gözlemlenen küçük kırmızı devler, normal kırmızı devlerin arasında bulunuyorlar ve bu yıldızları bulmak, Dr. Li ‘ye göre gizlenmiş objeleri bulmaya çalıştığımız bulmacaları çözmekten farksız.

Kırmızı devin beyaz bir cüceye kütlesini kaybetmesini gösteren illüstrasyon Fotoğraf :NASA/ CXC/M.Weiss

Bu yıldızları bulmak için çalışan bilim insanları, NASA’ya ait, 2009 ve 2013 yılları arasında görev yapmış olan Kepler Uzay Teleskop’undan alınmış verileri incelediler. Yapılan incelemeler sonucunda buldukları 40 küçük yıldızı iki farklı gruba ayırdılar;

  1. Hafif Kütleli Kırmızı Devler: Bu gruba giren yıldızlar keşfedilen yıldızların büyük çoğunluğunu oluşturmaktadır. Yapılan araştırmalar göstermektedir ki, bu yıldızlar güneş kütlesinin yarısı kadar kütleye sahipler. Araştırmacılar bu yıldızların kütlelerinin neden normal kırmızı devlerden daha küçük olduğunu ise iki teori ile açıklamaya çalıştılar. Öncelikle yıldızın kütlesinin zamanla kademeli olarak azaldığını düşündüler. Ancak bu kütle kaybının gerçekleşmesi için gereken zaman, evrenin yaşından daha büyük olacağı için bu teorinin mümkün olmadığı açıklandı. Geriye kalan ve tek mümkün olan teori ise; yıldızın komşusu olan beyaz cücelerin kırmızı devin kütlesini yıldızdan çektiğidir.
  2. Daha Az Parlak Kırmızı Devler: Bu gruptaki kırmızı devler Kepler Teleskop’undan alınan veriler ile keşfedilen yıldızların sadece 7’sinden oluşmaktadır. Bu yıldızların kütleleri normal olmalarına karşın, daha soluk ve daha küçük oldukları açıklanmıştır. Yıldızların sayısının azlığından dolayı bilim insanları bu yıldızların ağırlık kayıplarına da yine yıldızın komşularının sebep olduğunu varsaydılar.

Yapılan araştırmalar sonucunda Dr. Li ve birlikte çalıştığı ekip; ikili sistemlerin evrimlerinden sonra kütle transferi konusunda farklı olasılıklar olabileceğinin önünü açtı.

Yazan: Elif IŞIK

Kaynak*

Kaynak**

Kaynak***

YouTube Kanalımız

 

Elif Işık (Gümüş Yazar) hakkında 43 makale
17 Eylül 1998 tarihinde İstanbul Kadıköy'de doğdum. Lise eğitimimi Atakent Anadolu Lisesi'nde bitirdikten sonra, İstanbul Üniversitesi Fizik Bölümü'nü kazandım ve 2022 yılında mezun oldum. Şu anda İstanbul Teknik Üniversitesi'nde yüksek lisans yapmaktayım.

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*