375 Milyonluk Sır Aydınlandı.
Parmaklarımız Nasıl Evrimleşti?
Hiç merak ettiniz mi elimizde parmaklar neden var? Esnekliği ile gelişmemize olanak sağlayan parmaklar nasıl oluştu. Daha doğrusu nasıl evrimleşti?
Bilim camiası çok uzun zamandır bu sorunun cevabını arıyordu. 375 milyon yıllık bir fosil bu sorunun cevabını karanlıktan ortaya çıkarmış oldu.
Bilim insanları, balıkla atadan karaya çıkan tetrapodlara geçişin bir fosili sahip değillerdi. Bu yüzden parmakların nasıl ve ne zaman evrimleştiği ile ilgili bir bulgu yoktu. Yeni keşfedilen 375 milyon yıllık bu fosil sayesinde parmakların, omurgalıların karadan kolonileşmek için suyu terk etmesinden önce evrimleştiğini ortaya koydu. Ellerin kökeni ve tetrapodların yükseliş hakkında ki bu kanıt bizlere çok şey söylüyor.
Dört ayaklı canlıların bizden farklı gözükse de benzer işlevleri gören elleri vardır. Bu eller, kuşlar ve yarasalarda kanatları oluşturmaya yardım eder; fillerde çok büyük yer tutarak kocaman gövdelerini ayakta tutar.
Bu benzerliği fark eden Charles Darwin, 1859 yılında yayımladığı devrim niteliğindeki kitabı Türlerin Kökeni’nde bu benzerliğe değinmiştir. Bu fosil de bize Darwin’in bir kez daha haklı olduğunu ortaya koyuyor.
Darwin olaya şöyle bir açıklama getiriyordu: Farklı hayvanlar, benzer modeller paylaşıyorsa ortak atadan evrimleştiklerindendir. Yani bu hayvanlar parmaklara sahip ortak bir atadan evrimleşmişlerdir.
Bu fikir günümüzden 160 yıl önce oraya atıldığını düşünecek olursak çağın ilerisinde devrimci bir fikir olduğunu kabul etmemiz gerekir. O tarihten günümüze evrimsel biyologlar paleontoloji, genetik ve embriyoloji bilimlerinden yararlanarak bir çok kanıt sundular. Bilim insanları, balık-atadan evrimleşen tetrapodların ortak soylarını ortaya çıkardı. insan elini oluşturan kemiklerin kurbağalarda, kuşlarda ve balinalarda da olduğunu ortaya koydular. Diğer varyasyonların yanı sıra, parmakların ve kanatların gelişimini kontrol eden bazı genleri de tanımladılar.
Güney Avustralya’da bulunan Flinder Üniversitesi’nden paleontolog Prof. John A. Long ve Quebec Üniversitesi’den evrimsel biyolog Prof. Richard Cloutier, Scientific American’ın 2020 Haziran sayısında kaleme aldıkları heyecanlandırıcı makalede; 2020 mart ayında, 375 milyon yıllık bir balık fosili olan Elpistostege watsoni’nin tam iskelet fosil olarak ortaya çıkardıklarını duyurdular.
Elpistostege Watsoni
Evrimin bu karanlık sırını aydınlatan bu fosilin yüzgeçlerinde, parmaklarımızı oluşturan kemiklerle karşılaştırılacak kadar iyi korunmuştu. Bulunan bu fosil, omurgalıların karaya çıkmadan önce parmağın evrimleştiğini ortaya koyuyor. Bu fikir daha öncesinden biliniyordu ama kanıtı yoktu.
Quebec’teki Miguasha Milli Parkı’nda keşfedilen 375 milyon yıllık balık Elpistostege watsoni’nin tam iskeleti, göğüs yüzgecini koruyan balık-atadan tetrapoda geçişe dair ilk fosil kanıtı oldu. Bu fosilin yüzgeçli parmakları, insan parmaklarını oluşturan kemiklere eşdeğer olduğu görüldü.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Kaynak**
Kaynak***
Kaynak****
Bir yanıt bırakın