Piramitleri Araştıranlar Eski Nil Kolunu Keşfettiler
Günümüzde Mısır piramitecinin neredeyse hepsi çölün kenarında ve Nil’den uzakta yer alıyor. Fakat son yapılan çalışmaya göre bu her zaman böyle değildi.
Mısır’daki piramitler devasa yapılardır. Bunları inşa etmek kuşkusuz büyük bir ustalık işiydi. Hele ki bunların akarsulardan bu kadar uzakta bulundukları düşünülürse iş daha çok zorlaşıyor. Nil nehrinin yemyeşil kıyılarıyla karşılaştırıldığı zaman bu görkemli yapıların etrafındaki çevre çorak ve yaşama elverişsiz. Fakat North Carolina Wilmington Üniversitesi bilim insanları, bir zamanlar her şeyin daha farklı olduğunu buldular. Çalışmaya göre piramitler bir zamanlar Nil’in 64 kilometre uzunluğunda, 500 metre genişliğinde ve en az 25 metre derinliğindeki bir kolunun sadece birkaç on metre yakınında bulunuyordu. Sonuç uydu görüntülerinin, karot örneklerinin ve jeofizik verilerinin analizleri sonucunda elde edildi. Bilim insanları, Nil nehrinin uzun süredir ortadan kaybolan koluna Ahramat (Arapça piramit “al – ahram” demek) ismini verdi.
Ahramat kolunun boyutu ve uzunluğunun yani sıra çalışma alanındaki 31 piramide olan yakınlığı, büyük önem taşıyan işlevsel bir su yolunu akla getiriyor diyen bilim insanları, nehrin büyük miktarda inşaat malzemesi ve isçinin taşınmasında önemli bir rol oynadığına inanıyorlar. Ahramat’in neden yok olduğu henüz tam olarak açıklanmasa da bilim insanları, nehir kolunun kaybolmasından Sahra’dan Nil vadisine taşınan toz ve kumun sorumlu olabileceğini düşünüyorlar. Bu, 4200 yıl kadar önce başlayan büyük bir kuraklıkla birlikte Ahramat’in doğuya doğru kaymasına ve sonunda çamurla dolmasına neden olmuş olabilir.
Nitekim bilim insanlarının diğer bir gözlemi bu tahminle örtüşüyor. Orta Krallık döneminde (M.Ö. 2040 – 1780) inşa edilen piramitler, Eski Krallık döneminde (M.Ö.2700 – 2200) inşa edilen piramitlerin daha doğusunda yer alıyor. Aslında bilim insanlan uzun bir süredir Giza ile El Lisht arasındaki 30 kadar piramidin (Büyük piramit ile Abusir, Sakkara ve Dahshur piramitleri de dahil) kurumuş bir Nil kanalı üzerine inşa edildiğini düşünüyorlardı. Bununla ilgili ilk kantlar şunlardı: 1990’larda bilim insanları Büyük Gize Sfenksi’nin yakınında kanalların bulunduğu bir liman havzasının kalıntılarını buldular. Daha sonra ise Giza yakınlarında başka liman tesislerinin izleri de bulundu.
2022’de ise PNAS dergisinde yayınlanan bir araştırmanın sonucu, fosil polen ve tortu çekirdekleri üzerinde gerçekleştirilen bir analizin, yaklaşık 2000 yıl öncesine kadar Nil Nehri’nin Khufu kolu olarak isimlendirilen bir kolunun Giza’ya uzandığını gösterdiğini ortaya koydu. Fakat bilim insanlarına göre bu araştırmalar Nil’deki kanal sistemlerinin ayrı ayrı bölümlerinin haritalandırılmasına izin vermekten öte gidemedi. Oysa son çalışma, Nil’in kaybolan kolunun tutarlı bir haritasını sunan ilk araştırma oldu.
Bilim insanları, Ahramat kolunun kullanıldığı tarihi öğrenmek için çökeltilerdeki bitki ve kabuk kalıntılarının tarihini belirlemek ve Nil’in kaybolun kolunun nereye uzandığını haritalandırmak istiyorlar.
Yazan: Selim ÖZTEMEL
Found at last: long-lost branch of the Nile that ran by the pyramids, Nature, 16.05.24.
Bir yanıt bırakın