Polietilen (PE) Nedir?
Polietilen dünya çapında her yıl milyonlarca ton üretilen ve oldukça çeşitli alanlarda kullanılan bir plastik türüdür. PE, etilen zincirlerinden oluşur. Şöyle ki; her karbona bir hidrojen bağlanması sonucu oluşan iki CH2’nin birleşmesi ile etilen oluşurken, oluşan etilen molekülünün n sayıda bağlanması ile polietilen oluşur. Yani etilen monomerinin polimerizasyonu ile polietilen oluşur. Kimyasal gösterimi C2H4 olan polietilen bir termoplastiktir.
Polietilenin Karakteristik Özellikleri
Polietilen termoplastiktir; dolayısıyla bütün termoplastikler gibi erime noktasına ulaşıldığında sıvı hale gelir. Erime noktasına gelecek kadar ısıtılan polietilen bir miktar soğutulduktan sonra çeşitli kalıplara dökülerek rahatlıkla şekillendirilebilir. Ancak polietilen sadece bir kez erime sıcaklığına kadar ısıtılabilir, eğer ikinci kez yüksek sıcaklıklara maruz kalırsa yanar ve ısıtılma durdurulsa bile polietilen yanmaya devam eder.
Polietilen suyu çok az absorblar, öyle ki neredeyse hiç su emmez. Düşük sertlik özellikli bir polimer olmasına rağmen, darbe dayanımı yüksektir. Metaller gibi aşınıma uğramayan polietilen, asitlere ve bazlara karşı dayanıklıdır. Molekül yapısından dolayı kristal yapılıdır. Erime sıcaklığı ortalama 120-130°C arasındadır. Katı haldeyken zehirli olmayan PE, sıvı ya da gaz haldeyken toksiktir ve bu durumda solunmamalı ve temas edilmemelidir.
Polietilen Çeşitleri ve Kullanım Alanları
Üretim şekline, kimyasal özelliklerine ve yoğunluklarına göre sınıflandırdığımızda polietilen üç gruba ayrılır:
- Düşük Yoğunluklu Polietilen (LDPE): 1000-3000 bar gibi yüksek basınçta ve 80-300°C sıcaklıklarında üretilir. Kısa dallardan oluşan 4000 ila 40000 karbon atomundan oluşur.Düşük sıcaklıklarda sağlamlık gösterir.İnce film formundayken şeffaftır. Düşük maliyetli iyi bir yalıtkandır. Bilgisayar parçalarında, plastik poşetlerde, paketleme endüstrisinde, kablo kaplama malzemesi olarak kullanılır.
- Doğrusal Düşük Yoğunluklu Polietilen (LLDPE):Yapısı LDPE ile benzerdir. Etilenin 1-büten veya 1-heksen ve 1-okten ile metalosen veya Ziegler-Natta katalizörleriyle polimerizasyonu sonucu oluşur. Oldukça esnektir ve yüksek darbe dayanımına sahiptir. Kimyasal direnci yüksektir. Şeffaf ya da krem renklidir.
- Yüksek Yoğunluklu Polietilen (HDPE): 70-300°C sıcaklıkları arasında, 10 ila 80 bar basınçta üretilen ve doğrusal yapıya sahip olan termoplastik çeşididir. Metan, etan gibi doğal gazların modifiye edilmesiyle ya da ham petrolün benzine katalitik parçalanmasıyla türetilir. HDPE yarı saydamdır, esnek bir yapısı vardır, hava koşullarına dayanıklıdır ve yüksek sıcaklıklarda tokluk gösterir. Çok iyi bir elektrik yalıtkanıdır ve düşük maliyetlidir. Konteynırlarda, ambalajlamada, şişelerde, oyuncaklarda, balık ağlarında, endüstriyel ve dekoratif kumaşların yapımında kullanılır.
Polietilen Geri Dönüştürülebilir Mi?
LDPE ve HDPE formundaki polietilen geri dönüştürüleblir; tekrar ambalaj endüstrisinde, şişelemede ve çeşitli plastiklerde kullanılabilir. Ancak bu PE çeşitleri biyolojik olarak çözünmezler. Doğada parçalanmadıkları için de dünya genelinde plastik atık miktarının ciddi oranlarda artmasına neden olurlar. Polietilenin doğayı kirletmemesi için hayatımızdaki plastik kullanımı iyi yönetmeli, plastik geri dönüşümü konusunda olabildiğince bilinçlenmeliyiz.
Yazan: Elif IŞIK
Kaynak**
Kaynak***
Bir yanıt bırakın