Renklerin Davranışlarımıza Etkisi

Renklerin Davranışlarımıza Etkisi

Renkler ilk ortaya çıktıklarından bu yana kültürden kültüre, inanışlara ve dini misyonlara göre çeşitli şekillerde anlamlar yüklenerek kullanılmıştır. Özellikle antik çağlarda ana simge olarak kullanılan renkler olmuştur. Sayıların olduğu kadar renklerin de etkileyici misyon özellikleri vardır. Her renk kullanıldığı ortama göre farklı derecelerde fark edilme oranına sahiptir. Bazı renkler doğal olarak diğerlerine göre daha kolay şekilde dikkat çekip fark edilmektedir.

Renklerin Davranışlarımıza Etkisi

Renkler hem fizyolojik hem de psikolojik olarak farklı etki gücüne de sahiptirler.

Renklerin Tarihi

Doğayı tanımaya ve analiz etmeye çalışan ilk çağ insanları, yaşadıkları coğrafyayı, dünyayı ve evreni renklerle adlandırarak tanımlamaya çalışmışlardır. İnsan vücudunu kırmızı ve bedene canı veren ruhu mavi ile temsil etmişlerdir. Doğada ilk defa karşılaşılan esrarengiz renk akışlarını ise farklı şekillerde hikayeleştirmişlerdir. Hayal güçleri ile yeni olaylara sembolik anlamlar yükleyerek hayatlarına yerleştiren insanlar gökkuşağı olayı için bir renk tonlaması yapamadıkları için her kültürel toplum kendilerine özgü birer tanımlama ve yorumlama yoluna gitmiştir. Batı Anadolu insanları gökkuşağı için hayret verici, Doğu Anadolu insanları ise tanrının habercisi anlamına gelen kelimeler kullanılmıştır.

Genel kullanımlar dışında renkler git gide insanların davranışlarına etki eder hale gelmiştir. Duygular ve düşünceler, belli yetenekler renklerle sınıflandırılmaya başlanmıştır.
Eğitim hayatımız boyunca pek çok deneyde öğretilen şey, kırmızı rengin tehlikeyi çağrıştırdığıdır. Örneğin okul hayatınız boyunca öğretmenin kırmızı renkle yaptığı düzeltmeler sizin kırmızıyı her zaman tehlikeyle ilişkilendirmenize neden olacaktır.Yangın söndürme tüpleri, itfaiye araçları ve zehirli pek çok yiyeceğin kırmızı renkte olması insanların zihninde tehlikeyi çağrıştırmaktadır. Kırmızı rengi gören insanlar belirli bir tedirginlik içine kapılmaktadır.

Bu konudaki araştırmalar karmaşık ve bazen de çelişkili sonuçlar veriyor. Üzerinde en çok çalışma yapılan kırmızı renk genellikle mavi ve yeşille kıyaslanıyor. Şu kuram ileri sürülüyor: Yaptığınız herhangi bir işi belli bir renk ortamında yapıyorsanız zamanla o rengi belli bir duygu veya davranışla ilintilendirmeye başlarsınız.

Zehirli meyvelerin de çoğunlukla kırmızı olması bu algıyı daha da güçlendirir. Mavi ise denizi seyre dalmakla ya da uçsuz bucaksız gökyüzüne bakmakla ilişkilendirildiği için daha sakin bir durumu çağrıştırır.

2014 yılında yapılan farklı bir araştırmada, farklı renkte tabaklara konan krakerlerin yenilmesi istendiğinde kırmızı renkli tabağı tercih edenlerin çok az olduğu görülmüştür.

Yaratıcılığı Tetikleyen Mavi

İnsanlara en çok huzur veren renklerin başında denizlere ve gökyüzüne can veren mavi renk gelmektedir. Genellikle denizi ve gökyüzünü seyrederken görünen mavi renk, huzuru ve sakinliği çağrıştırmaktadır.

Geçmişte yapılan ve karmaşık sonuçlar doğuran birçok deneyin ardından 2009’da British Columbia Üniversitesi’nden araştırmacılar bu konuya nihai bir yanıt bulmaya çalıştı. Deneklere mavi, kırmızı ve “nötr” renk ekranları olan bilgisayarlar verilerek çeşitli beceri testlerine tabi tutuldu.Kırmızı ekranlı bilgisayarda deneklerin hafıza ve düzeltme okumalarında, detay görmelerini gerektiren işlerde daha iyi sonuç aldığı, fakat yaratıcılık gerektiren becerilerde mavi ekranların daha iyi sonuç verdiği görüldü. Araştırmacılar kırmızının “sakınma” mesajı verdiği ve denekleri daha dikkatli olmaya yönelttiği, mavinin ise daha özgür düşünmeye iterek tersi bir etkide bulunduğu sonucuna vardı.
Buradan hareketle laboratuvar veya okul gibi kurumlarda tedbir ve sakınma gerektiren çalışmaların yürütüldüğü odaların kırmızıya, yaratıcılık gerektiren çalışmalar için kullanılan odaların ise maviye boyanabileceği önerisinde bulundular.

Renklerin etkisini incelemek sanıldığından daha zor aslında. Belki de renkler bizim onlara atfettiğimiz etkileri yaratmıyor. Fakat renklerin etkisi fikri o kadar yerleşmiş ki ABD, İngiltere, İsviçre, Almanya, Polonya ve Avusturya’da bazı cezaevleri koğuşlarını pembenin belli bir tonunda boyuyor. İsviçre’deki cezaevlerinin yüzde 20’sinde en az bir pembe hücre bulunuyor. Resmi adı Baker-Miller pembesi olan bu tonu pelte pembesi olarak da adlandırmak mümkün. Pembenin tutuklu ve hükümlüler üzerindeki etkisini ilk araştıranlar renge ismini veren bu iki Amerikalı deniz kuvvetleri subayları olmuş.
1979’da tutuklular üzerinde yapılan deneylerde, tutuklulara pembe ve mavi kartlar gösterilerek kollarından bastırılmış, pembe kart gösterilen tutukluların daha az direndiği sonucuna varılmıştı.

Bunun yanısıra pembenin normalde kadınlara özgü bir renk olduğu kanısının yaygınlığı nedeniyle tutuklularda iğdiş edilmişlik hissi yaratabileceğini savunanlar da var.

Birkaç renge bakacak olursak;

Mavi

Dinginlik, huzur, yenilenmek, istikrar, sorumluluk, barış, gevşeme

Mavi, bankalar için popüler bir renktir çünkü otorite ve istikrar mesajını iletmektedir ve bunlar tüketicilerin paralarını idare eden kişilerden beklediği değerlerdir. Bu arada bir yoga stüdyosu, bir ziyaretçinin ziyaret ederken bekleyebileceği huzur duygusunu vurgulamak için bir broşür üzerinde mavi kullanabilir.

Yeşil

Finans, çevre, sağlık, iyi şans, büyüme, zenginlik, armoni, denge, yatıştırıcılık, yenilenme

Tıpkı gıda markalarının bazılarında olduğu gibi yeşil kendini dingin hissettirmeyi sağlar. Yeşil birçok kişiye geri dönüşüm logosunu hatırlatır ve bu da kendisini çevre dostu veya organik olarak tanıtan her marka için mükemmeldir. Aynı zamanda bir spa için de mükemmel bir seçimdir, çünkü müşterinin spa’daki beklentisi olan yenilenme ve  rahatlama hissini vurgulamaktadır. Ayrıca izleyicilerde kan basıncını ve kalp atış hızını düşürdüğü bilinmektedir.

Mor

İmtiyaz, lüks, entrika, sihirlilik, gizem, askeri onur, zenginlik, hayal gücü, tinsellik

Mor mistik, gizemli ve şehvetli bir renk olarak tanımlanır. Doğada sıkça rastlanan bir renk değildir. Finansal planlama şirketi düşünüldüğünde mor bir broşür, zenginlik ve lüks düşüncelerini çağrıştırmaktadır.

Kırmızı

Tutku, yüksek enerji, aşk, sıcaklık, ateş, savaş, öfke, tehlike, güven

Kırmızının izleyicilerin metabolizmalarını ve kan basıncını arttırdığı bilinmektedir, bu da insanların ilgisini çekmek amacıyla restoran tabelaları için idealdir. Canlı ve dikkat çekici bir renktir.

Turuncu

Dostluk, mizah, gençlik

Turuncu sıcaklık ve yüksek enerji vermesiyle kırmızıyla ortak özelliklere sahip, cana yakın ve neşeli bir renktir. Çocukları ve gençleri enerjik bir zaman geçirmek için çeken kapalı bir trambolin parkında kullanmak için harika bir renktir. Herkesin hedeflediği güzellik kavramı için bir güzellik markasında kullanımı da harikadır.

Sarı

Enerji, mutluluk, şakacılık, neşe, sıcaklık

Tehlikenin sarı ile olan ilişkisi başlangıçta ateş ve savaşın kırmızı ile olan ilişkisi gibi olumsuz görünebilir. Ama aslında insanlar sarıyı iyimserlik ve uygun fiyatlılık ile ilişkilendirmektedir.

Pembe

Eğlence, neşe, tatlılık, narinlik, romantizm, huzur
Pembe, duygu yüklü bir renktir. Pastaneler için popüler bir renktir çünkü tatlılarda hamur işlerinde olduğu gibi pembemsi hamurdan yapılır.Aynı zamanda kadınsı ve gururlu markaların rengidir.

Gri

Nötr, verimlilik, biçimsellik, kurumsallık

Gri profesyonellik ve pratiklik anlamına gelir.

Siyah

Lüks, zarafet, karanlık, güç, kontrol, gizlilik

Siyah çoğunlukla havalı ve moderndir, ancak eğer bir kişi tüyler ürpertici olmasını istiyorsa siyah bunun için en uygun renktir. Siyah aynı zamanda güç anlamına da gelir.

Beyaz

Temizlik, saflık, boşluk, basitlik, gençlik, onur, barış, soğukluk

Beyaz, olumsuz çağrışımları pozitif olarak gösterebilen başka bir renktir. Boş bir sayfadır. Kar ve soğuğu çağrıştırır.

Kahverengi

Güvenilir, eski moda, eril, dünyevi, doğal

Kahverengi sepya tonlu fotoğrafları hatırlatıyor, biraz nostaljik ve güvenilir. Belki de renkler gerçekten de davranışlar üzerinde etkili. Fakat bugüne kadar kimse bu etkileri tutarlı bir şekilde kanıtlamayı başaramadı. Bu konuda kesin noktayı koyacak daha iyi deneylere ihtiyaç var. Renklerin etkisi ya da etkisizliği kanıtlanıncaya kadar odalarımızdaki renk seçimi kişisel zevk ve sanat anlayışı sorunu olarak kalmaya devam edecek görünüyor. Deneme yanılma ile keşfetmeye devam o halde..

Renklerin Davranışlarımıza Etkisi Yazan: Demet SEVİM

Kaynak: BBC Future ‘dan çeviri: (Pazarlama Teknikleri ve Renkler)

YouTube Kanalımız

Renklerin Davranışlarımıza Etkisi

Çılgın Fizikçiler (SEO Manager) hakkında 663 makale
Çılgın Fizikçiler ve Bilim İnsanları ekibi ve dışarıdan destek veren gönüllülerin yazıları.

İlk yorum yapan olun

Bir yanıt bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.


*