Schrödinger, Önemli Kedi ve Kuantum Durumları
Hepimiz biliyoruz ki Schrödinger denklemi diye müthiş bir denklem var ve herkes kuantum devrimi diyip duruyor, peki nedir bu devrim ve nedir bu denklem, ne işe yarar? Erwin Schrödinger’e ait olan bu denklem bize, bir nesnenin kesin bir şekilde hangi durumda vâr olduğunu söyler.
Eşevrelilik kavramı ile bunu açıklamaya çalışalım. Eşevrelilik, bir cismin aynı anda vâr olabileceği bütün olası durumlarda ve eşit olasılıkta vâr olmasıdır. Bunlara dalga fonksiyonu diyoruz ve bu dalga fonksiyonlarının olasılıkları birbirine eşit olduğu için eşevreli olurlar. Somut bir şekilde anlamayı kolaylaştırırsak; bir kalem olduğunu düşünün( gözlemlenmeyen bir kalem) ve o kalem aynı anda hem sağlam, hem kırık, hem mavi, hem siyah, hem kırmızı… Bu bütün olasılıkların dalga fonsiyonu birbirine eşit olduğu için eşevreli olurlar ve aynı anda eşevreli şekilde tüm olasılıklarda aynı anda vâr olur taa ki gözlemlenene dek, gözlemlendiği zaman tek bir durumda vâr olur çünkü diğer dalga fonksiyonları çökmüştür.
Schrödinger denklemi ise olasılıkları hesaplar ve cismin hangi durumda olduğunu, olabileceğini bize söyler. Denklemde, vâr olan bir(1) ile gösterilir ve kalan olasılıklar sıfır(0) ile gösterilir çünkü gözlem yapıldığında tek bir durumla karşılaşırız ve diğer dalga fonksiyonları çökerek eşevrelilik durumunu bozar.
Şu meşhur kediden bahsetmeden bitirmek olmaz. Deneye göre( ki bu bir düşünce deneyidir) bir kutuya bir kedi ve bir zehir konur, asıl mantık; kutu kapalıyken, kedi zehir mekanizmasını aktif ederse ölür ama aktif etmezse hayatta kalır. Kutu kapalıyken yani kediyi gözlemlemediğimizde( kutu kapalı ama kutunun içinde kamera varsa kediyi gözlemlemiş oluruz 🙂 ) kedinin ölme ve yaşama dalga fonksiyonları birbirine eşit olduğu için kedi aynı anda hem yaşıyor hem de ölüdür.
Daha detaylı bilgiler için gerekli kitapları okuyabilirsiniz, fizik ile kalın.
Yazan: Fatma BAYBARZ
Kaynak*
